Najnowsze badania sugerują, że z pomocą odpowiedniej diety w endometriozie można złagodzić objawy choroby oraz poprawić stan zdrowia. Świadomość roli sposobu żywienia w endometriozie wzrasta nie tylko wśród dietetyków, ale także wielu lekarzy i pacjentek. Dowiedz się, jak powinna wyglądać dieta przy endometriozie.
Spis treści:
- Czy dieta może pomóc w endometriozie?
- Co jeść w trakcie endometriozy?
- Czego nie jeść w trakcie endometriozy?
- Dieta przy endometriozie – przykładowe menu
- Dieta dla chorych na endometriozę
Czy dieta może pomóc w endometriozie?
Endometrioza to przewlekła choroba charakteryzująca się obecnością tkanki podobnej do błony śluzowej macicy (endometrium) poza jamą macicy. Endometrioza objawia się różnorodnie. Do jej symptomów można należą m.in.:
- obfite miesiączki
- anemia,
- odczuwanie dyskomfortu i bólu.
Pomimo znaczących postępów w medycynie niektóre mechanizmy endometriozy pozostają niezrozumiałe, co znacząco komplikuje proces terapeutyczny.
Nie ulega jednak wątpliwości, że to, jaka dieta przy endometriozie będzie stosowana przez pacjentkę, może mieć znaczący wpływ nie tylko na komfort życia i codziennego funkcjonowania, ale także na postępy leczenia czy płodność (w przypadku kobiet starających się o dziecko).
Rola diety w leczeniu endometriozy jest przedmiotem rosnącego zainteresowania w dziedzinie medycyny i dietetyki klinicznej. Badania przeprowadzone w ostatnich latach wskazują na dużą zależność między wzorcami żywieniowymi a nasileniem objawów choroby.
Sprawdź także: Rola ryb w diecie
Liczne analizy skupiające się na określeniu tego, jaka dieta na endometriozę będzie najbardziej skuteczna, wykazały, że dieta bogata w owoce i warzywa oraz z wysokim udziałem nienasyconych kwasów tłuszczowych omega-3 może obniżać ryzyko rozwoju endometriozy.
W innych badaniach szukano związku pomiędzy stosowaniem konkretnego modelu żywienia a stanem pacjentki. Analiza z 2023 roku wykazała, że stosowanie diety bezglutenowej w endometriozie w niektórych przypadkach może przyczynić się do zmniejszenia bólu związanego z chorobą i poprawić jakość życia. Należy jednak podkreślić, że wciąż pojawiają się dane, które są sprzeczne z tą teorią i obecnie prowadzone są dalsze badania w tej kwestii.
Na podstawie różnych źródeł można wskazać jednak pewne zalecenia, którymi warto się kierować, komponując przykładowy jadłospis przy endometriozie.
- Produkty o niskim indeksie glikemicznym zwiększają potencjał antyoksydacyjny diety przy endometriozie – przepisy powinny opierać się na zasadach diety z niskim IG, diety przeciwzapalnej lub diety cukrzycowej (w tym przypadku pomocna może okazać się dieta pudełkowa ukierunkowana na jeden z tych modeli żywienia).
- Pełnoziarniste produkty zbożowe są źródłem węglowodanów złożonych, błonnika pokarmowego i cennych składników mineralnych. W przypadku diety ograniczającej gluten również warto zwracać uwagę na pieczywo z dodatkiem nasion, ziaren czy pestek, ale w wariancie bezglutenowym – dodatek tych składników zwiększa wartość odżywczą i obniża IG.
- Bardzo istotne są źródła białka w diecie, czyli np. chudy drób, chuda wołowina, jaja, ryby (zwłaszcza tłuste, morskie, bogate w kwasy omega-3) i roślinne alternatywy dla mięsa, np. nasiona roślin strączkowych, tofu czy tempeh.
- Nienasycone kwasy tłuszczowe – z tego samego powodu, dlaczego warto jeść awokado warto też sięgać po inne źródła zdrowych tłuszczów – zarówno jednonienasycone kwasy tłuszczowe (obecne w oliwie z oliwek, migdałach, orzechach laskowych i awokado), jak i wielonienasycone kwasy tłuszczowe (obecne w łososiu, orzechach włoskich, siemieniu lnianym, nasionach chia i oleju lnianym) są niezbędne do tego, aby organizm mógł prawidłowo funkcjonować i skutecznie radzić sobie ze stanami zapalnymi i innymi konsekwencjami endometriozy.
- Naturalne przeciwutleniacze skutecznie walczą z wolnymi rodnikami – w diecie przeciwzapalnej muszą znaleźć się owoce i warzywa, które są bogate nie tylko w witaminy A i E, ale także w szereg naturalnych substancji bioaktywnych.
- Orzechy, nasiona i pestki to świetne źródła zdrowych tłuszczów, ale także przeciwutleniającego selenu i cynku. Włącz do diety orzechy włoskie, migdały, pistacje, orzechy laskowe, orzechy brazylijskie, pestki dyni, nasiona chia i siemię lniane.
- Zioła, przyprawy i drobne nasiona to często niedoceniane produkty, które mogą dostarczyć wiele korzystnych substancji odżywczych. Świetnym źródłem allicyny (substancji o charakterze silnie antyoksydacyjnym) jest np. czosnek, a tymokinonu (związku przeciwutleniającego) czarnuszka. Suszona natka pietruszki to z kolei źródło magnezu, a mak – wapnia.
- Żelazo jest niezbędne w walce z anemią, z którą – w wyniku obfitych miesiączek – zmaga się wiele kobiet z endometriozą. Właśnie dlatego dieta dla chorych na endometriozę powinna być szczególnie bogata w produkty, które będą dostarczać spore ilości żelaza, np. podroby, jaja, pestki dyni, pistacje, komosę ryżową, tofu, szpinak, suszone pomidory czy brokuły.
- Suplementacja – po konsultacji z lekarzem lub dietetykiem warto rozważyć suplementację witaminy D, kwasów omega-3 i żelaza (w przypadku wystąpienia anemii).
Sprawdź także: Przepis na sałatkę z białą fasolą
Zaobserwowano, że alkohol może nasilać objawy endometriozy. Jego spożycie wiąże się z podwyższeniem poziomu estrogenów oraz stresu oksydacyjnego, co może zaostrzać stan zapalny związany z chorobą.
Dieta w endometriozie nie uwzględnia specjalnych zaleceń dotyczących spożycia kawy. Z drugiej strony badania dotyczące wpływu spożycia kofeiny na pacjentki z endometriozą mogą sugerować, że sama kawa i inne produkty zawierające kofeinę mogą wpływać na przebieg choroby. Zaleca się, aby ograniczyć dzienną ilość kofeiny do 400 mg. Warto pamiętać, że jedna filiżanka kawy może zawierać ponad 100 mg kofeiny, w zależności od sposobu parzenia.
Oprócz alkoholu i kawy należy unikać tłustych mięs, zwłaszcza mięsa czerwonego, oraz wysokoprzetworzonych produktów, które dostarczają składniki o działaniu prozapalnym (cukry proste, tłuszcze nasycone i tłuszcze typu trans). Są one również ubogie w składniki odżywcze i jednocześnie wysokokaloryczne, a ich częste spożywanie może powodować nadwagę, otyłość i w konsekwencji nasilenie dolegliwości związanych z endometriozą.
Dieta przy endometriozie – przykładowe menu
Jak może wyglądać codzienna dieta dla chorych na endometriozę? Przedstawiamy przykładowy jadłospis, który pomoże Ci zainspirować się do gotowania i wprowadzić zdrowe odżywianie na wakacjach, feriach i przede wszystkim do codziennej rutyny.
Śniadanie: kanapki z chleba razowego z pastą jajeczną, natką pietruszki, pestkami dyni, pomidorem i rzodkiewką
II śniadanie: zielony koktajl na maślance, ze szpinakiem, selerem naciowym, jabłkiem, płatkami owsianymi i olejem lnianym
Obiad: duszony łosoś skropiony oliwą, z cukinią, z kaszą pęczak, sosem jogurtowym i natką pietruszki
Podwieczorek: pudding chia na jogurcie naturalnym z jagodami i pistacjami
Kolacja: sałatka z tofu, z kaszą gryczaną, pieczonym burakiem, orzechami włoskimi i cytrynowo-jogurtowym dressingiem
