Czy dieta ketogeniczna jest zdrowa? Fakty i mity

Dieta ketogenna to dieta wysokotłuszczowa, w której znacznie ogranicza się węglowodany. Ten sposób żywienia budzi zainteresowanie wielu osób, ale jest również źródłem kontrowersji – ma zarówno zwolenników, jak i przeciwników. Czy dieta ketogeniczna jest zdrowa? Poznaj zasady diety keto i dowiedz się, czy jest korzystna dla organizmu i dla kogo dieta ketogeniczna została opracowana.

Spis treści:

1. Korzyści zdrowotne wynikające ze stosowania diety keto
2. Co jest podstawą diety ketogenicznej?
3. Mity dotyczące diety ketogenicznej
4. Potencjalne zagrożenia i skutki uboczne niewłaściwego stosowania diety ketogenicznej
5. Dieta ketogeniczna a zdrowie serca

Korzyści zdrowotne wynikające ze stosowania diety keto

Na czym polega dieta keto i jakie może przynieść korzyści? Przede wszystkim to jadłospis zalecany dla osób chorych na padaczkę lekooporną i osób z wrodzonymi wadami metabolicznymi (deficytem transportera glukozy typu 1 oraz deficytem dehydrogenazy pirogronianowej). W wyżej wymienionych wadach metabolicznych dochodzi do upośledzenia wytwarzania energii z węglowodanów, a w konsekwencji zaburzony jest rozwój i funkcjonowanie mózgu. Stosowanie diety ketogennej wpływa korzystnie na łagodzenie objawów neurologicznych. Dietoterapia zawsze powinna przebiegać pod nadzorem specjalistów, m.in. lekarza neurologa i dietetyka.

Zastosowanie diety ketogennej może przynieść korzyści również w przypadku innych chorób, takich jak:

• otyłość,
• cukrzyca,
• nowotwory,
• choroby układu sercowo-naczyniowego.

Potrzeba jednak więcej badań, które oceniały wpływ długoterminowego stosowania diety wysokotłuszczowej¹.

Co jest podstawą diety ketogenicznej?

Podstawą diety ketogenicznej jest spożywanie bardzo małej ilości węglowodanów, umiarkowanej ilości białka i dużej ilości tłuszczu. Taki rozkład makroskładników ma na celu wprowadzenie organizmu w stan ketozy, kiedy dochodzi do spalania tłuszczu jako głównego źródła energii (zamiast glukozy pochodzącej z węglowodanów).

Posiłki ketogeniczne składają się głównie z produktów bogatych w tłuszcze, takich jak:

• awokado,
• oliwa z oliwek,
• masło,
• olej kokosowy,
• mięso,
• ryby,
• jaja,
• orzechy.

W umiarkowanych ilościach dozwolone są też warzywa o niskiej zawartości węglowodanów, takie jak:

• brokuły,
• cukinia,
• szpinak,
• kalafior.

Ważne jest unikanie produktów wysokowęglowodanowych, takich jak:

• pieczywo,
• makaron,
• ryż,
• słodycze,
• większość owoców.

Mity dotyczące diety ketogenicznej

Istnieje wiele mitów dotyczących stosowania diety ketogenicznej, które mogą prowadzić do nieporozumień i błędnych wyobrażeń o jej zasadach i skutkach stosowania. Jednym z nich jest przekonanie, iż dieta keto jest dietą wysokobiałkową. To nieprawda. Jadłospis keto opiera się na produktach wysokotłuszczowych, a nie bogatych w białko.

Kolejnym mitem jest to, że na diecie ketogenicznej można jeść tyle tłuszczu, ile się chce. Choć dieta ketogenna jest wysokotłuszczowa, nadmiar kalorii, nawet z tłuszczów, może prowadzić do przyrostu masy ciała. Bardzo istotne jest spożywanie dań o kaloryczności dopasowanej do indywidualnego zapotrzebowania.

Jeszcze innym mitem jest myślenie, iż dieta keto sprawdzi się u każdego. Nie zaleca się stosowania diety keto u osób z niektórymi schorzeniami, chorobami (wątroby, trzustki) czy problemami z woreczkiem żółciowym. Przed rozpoczęciem stosowania menu keto należy skonsultować się z lekarzem. Taki sposób odżywiania nie jest także zalecany u kobiet w ciąży, podczas laktacji czy u osób z zaburzeniami odżywiania.

Potencjalne zagrożenia i skutki uboczne niewłaściwego stosowania diety ketogenicznej

Stosowanie diety ketogennej wiąże się z pewnymi zagrożeniami. Stwarza np. ryzyko zaburzeń funkcjonowania układu pokarmowego, sercowo-naczyniowego, moczowego czy kostnego. Wielu z tych zaburzeń można zapobiegać, wprowadzając modyfikacje w diecie czy odpowiednią suplementację. Aby to było możliwe, ważne jest jednak systematyczne monitorowanie organizmu i stanu zdrowia.

Wśród wad diety ketogenicznej znajduje się też tzw. keto grypa. Osoby na diecie ketonowej często zgłaszają problemy żołądkowo-jelitowe, szczególnie na początku stosowania wysokotłuszczowego menu. Najczęstsze dolegliwości to:

• nudności,
• biegunka,
• wymioty,
• zaparcia,
• refluks.

Zastosowanie diety ketogennej może powodować również niedobory niektórych witamin, m.in. z grupy B, a także wapnia, selenu, potasu, magnezu czy błonnika pokarmowego. Na diecie ketogennej zazwyczaj zaleca się suplementację preparatami multiwitaminowymi.

U niektórych osób dieta ketogenna może prowadzić do hiperurykemii i kamicy nerkowej, a rzadziej do zaburzeń funkcji wątroby².

Jeśli chcesz przetestować ten model żywienia i mieć pewność, że nie ucierpi na tym Twój organizm, skonsultuj się z dietetykiem i wypróbuj profesjonalny catering dietetyczny.

Dieta ketogeniczna a zdrowie serca

Czy dieta ketogeniczna jest zdrowia i wpływa korzystnie na pracę serca? Na diecie ketogenicznej spożywa się dużą ilość tłuszczu, co stwarza ryzyko dyslipidemii i może zwiększać ryzyko rozwoju miażdżycy. Zazwyczaj u osób na diecie ketogennej obserwuje się przejściowe zaburzenia wartości lipidów, ale brakuje wciąż długofalowych badań, które oceniały wpływ diety ketogennej na zdrowie układu sercowo-naczyniowego³.

Bibliografia

1. Gudej-Rosa S., Dieta ketogenna w praktyce medycznej, PZWL Wydawnictwo Lekarskie, Warszawa 2024.
2. O'Neill B., Raggi P., The ketogenic diet: Pros and cons, „Atherosclerosis”, January 2020, 292.
3. Masood W. i wsp., Ketogenic diet, StatPearls Publishing, June 2023, 16.
4. Batch J. T. i wsp., Advantages and Disadvantages of the Ketogenic Diet: A Review Article, „Cureus”, August 2020, 10; 12 (8).