Czy dietę bezglutenową można stosować w ciąży?

Dieta bezglutenowa jest bardzo popularną dietą, jednak stosowanie jej w czasie ciąży budzi wiele kontrowersji. Czy ten sposób żywienia jest bezpieczny dla organizmu matki i korzystnie wpływa na dziecko? Sprawdzamy, co daje dieta bezglutenowa w ciąży, kiedy należy ograniczyć gluten w ciąży i jak ten sposób żywienia wpływa na zdrowie matki i dziecka.

Spis treści:

1. Bezpieczeństwo diety bezglutenowej w ciąży – co warto wiedzieć?
2. Jakie są korzyści i ryzyka związane z eliminacją glutenu podczas ciąży?
3. Dieta bezglutenowa a rozwój płodu – co mówią badania?
   • Jak prawidłowo zbilansować dietę bezglutenową w ciąży?
4. Czy dieta bezglutenowa może wpłynąć na zdrowie matki i dziecka?
   • Dieta bezglutenowa a niepłodność

Bezpieczeństwo diety bezglutenowej w ciąży – co warto wiedzieć?

Dieta bezglutenowa w ciąży jest wskazana przede wszystkim u kobiet, które cierpią na celiakię, ponieważ jest to jedyna metoda leczenia tej choroby. Może być również stosowana przez kobiety z nietolerancją lub nieceliakalną nadwrażliwością na gluten. Taka dieta dla mam musi być jednak bardzo dobrze zbilansowana, aby nie doprowadziła do niedoborów składników odżywczych, które są kluczowe dla zdrowia matki i rozwijającego się dziecka.

Sprawdź także: Dieta bezglutenowa – czym jest gluten?

Jakie są korzyści i ryzyka związane z eliminacją glutenu podczas ciąży?

Eliminacja glutenu z diety kobiety ciężarnej w uzasadnionych przypadkach może przynieść korzyści, ale wiąże się też z pewnym ryzykiem. U kobiet ze zdiagnozowaną celiakią wykluczenie glutenu zapobiega reakcji autoimmunologicznej, która może prowadzić do uszkodzenia kosmków jelitowych, a tym samym niedoborów składników odżywczych. Utrzymywanie diety bezglutenowej może zatem poprawić ogólne samopoczucie i zdrowie matki oraz dziecka. Stosowanie diety bezglutenowej w czasie ciąży zmniejsza też ryzyko powikłań ciążowych, takich jak anemia, niska masa urodzeniowa dziecka czy przedwczesny poród.

Jednak jeśli kobieta w ciąży eliminuje gluten bez zaleceń lekarza to może doprowadzić do niedoborów kluczowych składników odżywczych: kwasu foliowego, żelaza, wapnia czy witamin z grupy B. Niedobory te mogą negatywnie wpłynąć na zdrowie matki i rozwój płodu. Wysokorzprzetworzone produkty bezglutenowe często są ubogie w wartości odżywcze i mogą zawierać dużo cukrów i tłuszczów nasyconych. Takie wybory żywieniowe mogą prowadzić do nieprawidłowego przyrostu masy ciała. Dla niektórych kobiet eliminacja glutenu może być również stresująca. W wyniku stosowania nieprawidłowo zbilansowanej diety eliminacyjnej mogą pojawić się również niekorzystne zmiany w składzie mikrobioty jelitowej.

Dieta bezglutenowa a rozwój płodu – co mówią badania?

Badania naukowe wskazują, iż u kobiet w ciąży z niezdiagnozowaną celiakią (a zatem też nieleczoną) istnieje znacznie wyższe ryzyko rozwoju powikłań położniczych, które obejmują: poród przedwczesny, ograniczenie wzrostu wewnątrzmacicznego czy niską masę urodzeniową dziecka. Nieleczona nietolerancja glutenu w ciąży może być również przyczyną poronienia. Bardzo ważna jest zatem wczesna diagnoza celiakii i włączenie odpowiednio zbilansowanej diety bezglutenowej, co pozwoli zminimalizować wyżej wymienione ryzyko.

Jak prawidłowo zbilansować dietę bezglutenową w ciąży?

Prawidłowe zbilansowanie jadłospisu diety bezglutenowej w ciąży jest bardzo ważne dla zdrowia matki oraz prawidłowego rozwoju płodu. Przede wszystkim menu powinno bazować na produktach nieprzetworzonych. Wskazane są: komosa ryżowa, gryka czy brązowy ryż, a także warzywa, owoce i rośliny strączkowe. W jadłospisie należy uwzględnić różnorodne źródła białka, takie jak: mięso, ryby, jaja, nabiał oraz zdrowe tłuszcze roślinne, orzechy i nasiona. Należy również monitorować samopoczucie oraz ewentualne niedobory żywieniowe, a w razie potrzeby skonsultować się z lekarzem i dietetykiem. Czasem zalecana może być suplementacja, np. kwasów tłuszczowych omega-3, witamin, składników mineralnych.

Czy dieta bezglutenowa może wpłynąć na zdrowie matki i dziecka?

Tak, dieta bezglutenowa może wpływać na zdrowie matki i dziecka, zwłaszcza u kobiet z nieleczoną i niezdiagnozowaną celiakią, nadwrażliwością na gluten lub tych, które stosują dietę bezglutenową bez konkretnych wskazań medycznych. Co ciekawe, niezdiagnozowana choroba trzewna występuje u kobiet ciężarnych częściej niż np. zakażenie wirusem HIV czy toksoplazmoza, które są rutynowo badane w ciąży. Dlatego w przypadku niepokojących dolegliwości, należy zawsze przeprowadzić odpowiednią diagnostykę (obejmującą np. badanie przeciwciał przeciwko endomysium mięśni gładkich, przeciwciał przeciwko transglutaminazie tkankowej i deamidowanej gliadynie).

Dla kobiet w ciąży, które muszą stosować jadłospis bezglutenowy, dobrym rozwiązaniem jest dieta pudełkowa. Zbilansowane przez specjalistę dania, dopasowane do indywidualnych potrzeb, są gwarancją dostarczania wszystkich niezbędnych składników zarówno matce, jak i dziecku. W ofercie profesjonalnego cateringu dietetycznego można znaleźć też inne warianty takiego menu, np. dietę bez glutenu i nabiału, która idealnie sprawdzi się u kobiet nietolerujących zarówno glutenu, jak i laktozy.

Dieta bezglutenowa a niepłodność

Czy gluten wpływa na płodność kobiety? Tak, ale tylko u kobiet z niezdiagnozowaną celiakią. Nietolerancja glutenu może prowadzić do poważnych problemów zdrowotnych, w tym do zaburzeń hormonalnych, nieregularnych cykli menstruacyjnych oraz problemów z owulacją.

Bibliografia:

1. Arvanitakis K. i wsp., Adverse pregnancy outcomes in women with celiac disease: a systematic review and meta-analysis, „Annals of Gastroenterology”, 2023.