Dieta bezglutenowa to popularny model żywienia stosowany zazwyczaj przez dorosłych z różnych względów zdrowotnych. Czy eliminacja glutenu z codziennego jadłospisu najmłodszych może przynieść korzyści zdrowotne? Sprawdzamy, czy warto wykorzystywać przepisy diety bezglutenowej dla dzieci i jak wprowadzić eliminacyjne menu u malucha. Poznaj zdanie dietetyka na temat tego, czy menu bezglutenowe to dobra dieta dla dzieci.
Spis treści
- Bezpieczeństwo stosowania diety bezglutenowej u dzieci
- Jakie są korzyści i ryzyka wynikające z eliminacji glutenu w diecie dzieci?
- Jak wprowadzić dietę bezglutenową u dziecka? Praktyczne porady
- Czy dieta bezglutenowa może prowadzić do niedoborów u dzieci?
Bezpieczeństwo stosowania diety bezglutenowej u dzieci
Dieta bezglutenowa dla niemowlaka czy malucha jest wskazana w przypadku, gdy stwierdzono dolegliwości po spożyciu glutenu i po przeprowadzeniu odpowiedniej diagnostyki lekarz zalecił taki sposób żywienia. Bezwzględnym wskazaniem do stosowania diety bezglutenowej dla niemowląt i dzieci jest też choroba trzewna – celiakia.
Sprawdź także: Dieta bezglutenowa – czym jest gluten?
Jakie są korzyści i ryzyka wynikające z eliminacji glutenu w diecie dzieci?
Gluten należy wyeliminować tylko u chorych na celiakię, z alergią na gluten czy nieceliakalną nadwrażliwością na gluten. W pierwszym przypadku eliminacja glutenu z diety stanowi jedyną metodę leczenia choroby, a diety należy przestrzegać przez całe życie. Białka powodują bowiem reakcję immunologiczną za pośrednictwem limfocytów T, co prowadzi do zaniku kosmków jelitowych i objawów klinicznych.
Jeśli dziecko rodzi się zdrowe, nie należy opóźniać wprowadzania glutenu do diety. Nie wpływa on bowiem na ryzyko występowania celiakii. Z badań obserwacyjnych wynika, że być może wprowadzanie małych ilości glutenu w początkowym okresie rozszerzania diety może być korzystne. Brakuje jednak danych na ten temat do ustalenia postępowania wśród dzieci w grupie ryzyka celiakii.
Rezygnacja z glutenu może mieć jeszcze inne konsekwencje. Specjaliści twierdzą, że dieta bezglutenowa zwiększa ekspozycję na arsen zawarty w ryżu, a także cechuje się zazwyczaj większą podażą nasyconych kwasów tłuszczowych. Ponadto zwykle jest bogata w produkty o wysokim indeksie glikemicznym.
Kolejnym argumentem przemawiającym przeciwko stosowaniu przepisów diety bezglutenowej u dzieci i dorosłych jest kwestia kosztów. Menu z zamiennikami może być droższym sposobem żywienia. Liczne badania wykazały, że przestrzeganie ceny żywności bezglutenowej są od 2 do 3 razy wyższe niż w przypadku podobnych produktów glutenowych. Poza tym stosowanie diety bezglutenowej u zdrowych dzieci może prowadzić do niedoborów żywieniowych, co szczegółowo omawiamy poniżej.
Sprawdź także: Dieta lekkostrawna dla dziecka – zasady żywienia i przykładowe posiłki.
Jak wprowadzić dietę bezglutenową u dziecka? Praktyczne porady
Przed wprowadzeniem diety bezglutenowej u dziecka warto skonsultować się ze specjalistą. Dietetyk pomoże opracować zbilansowany plan żywieniowy, aby uniknąć niedoborów (np. poda gotowe przepisy diety bezglutenowej i bezmlecznej dla dzieci czy przygotuje przykładową dietę bezglutenową dla 4-latka).
Rodzice, którzy muszą zmierzyć się z przygotowywaniem bezglutenowych posiłków, często nie mają pomysłu, na to, co podawać swoim dzieciom. Zamiast szukać przepisów bezglutenowych lub niskoglutenowych dla dzieci w sieci, lepiej skorzystać z pomocy profesjonalistów. Dobrym pomysłem jest np. dieta pudełkowa. Warto też eksperymentować w kuchni razem z dzieckiem i pozwalać maluchowi na samodzielne przygotowywanie posiłków.
Dla rodziców początkowo największą trudnością jest zastąpienie mąki pszennej. Warto nauczyć się stosować różnego rodzaju mąki bazowe, które nie mają zapachu ani smaku i nie zmieniają smaku potraw. Są to np. mąki:
- ryżowa,
- kukurydziana,
- gryczana (ona jedyna może wpływać na smak i zapach potraw),
- z komosy ryżowej.
Warto poznać także tzw.mąki sklejające, które dzięki dużej zawartości skrobi dobrze się kleją, są to np. mąki:
- kukurydziana,
- ziemniaczana,
- z tapioki.
Można ich używać do wypieku ciast, mieszając je z mąkami bazowymi. Do wielu dań nadają się także mąki strączkowe, np. mąka z cieciorki czy mąka sojowa, są to jednak ciężkie i mają charakterystyczne zapachy. Ich aromat znika pod wpływem wysokiej temperatury, więc z powodzeniem można je dodawać do wypieków.
Do przygotowywania przekąsek bezglutenowych dla dzieci można też wykorzystać W tłuste i ciężkie mąki np. orzechowe i kasztanowe, które dzięki ciekawemu zapachowi i smakowi uszlachetnią smak wyrobów.
Innym problemem na początku stosowania diety bezglutenowej może być znalezienie chleba bezglutenowego dla dzieci. Choć na rynku dostępnych jest wiele rodzajów pieczywa, to nie należą one do najsmaczniejszych i często mają kiepski skład. Warto samodzielnie przygotować pieczywo dla dziecka, np. z gotowej mieszanki mąk do wypieku bezglutenowego pieczywa.
A co ze słodyczami? Lista bezglutenowych słodkości jest naprawdę długa. Czekolady, żelki, bezy czy lody zwykle nie zawierają glutenu. Na rynku jest też wiele bezglutenowych wafelków czy ciastek, a asortyment sklepów z roku na rok się zwiększa.
Na koniec omówmy jeszcze kwestię diety bezglutenowej w przedszkolu czy szkole. Zazwyczaj dzieci nie mają tam dostępu do bezpiecznych dań, a rodzice muszą przygotowywać posiłki w domu. Oprócz zaopatrzenia malucha w odpowiednie dania i przekąski warto zadbać o to, by personel placówki był świadomy, jakie produkty są bezpieczne dla dzieci na diecie bezglutenowej i jakie substytuty mogą być stosowane.
Czy dieta bezglutenowa może prowadzić do niedoborów u dzieci?
Trzeba mieć świadomość, że dieta bezglutenowa – a szczególnie dieta bez glutenu i nabiału – zwiększa ryzyko niedoborów żywieniowych. Aby w pełni pokryć zapotrzebowanie na składniki odżywcze, witaminy i składniki mineralne musi być doskonale zbilansowana. Żywność bezglutenowa cechuje się mniejszą ilością wapnia, żelaza, magnezu i cynku oraz witamin B12, kwasu foliowego czy witaminy D, a także znacznie mniejszą ilością błonnika pokarmowego.
Bibliografia:
- Szajewska H. i wsp., Zasady żywienia zdrowych niemowląt, „Zalecenia Polskiego Towarzystwa Gastroenterologii, Hepatologii i Żywienia Dzieci”, Standardy Medyczne/Pediatria, 2021.
- Perkin M. R. i wsp., Randomized Trial of Introduction of Allergenic Foods in Breast-Fed Infants, „The New England Journal of Medicine”, 2016.
- Fewtrell M. i wsp., Complementary Feeding: A Position Paper by the European Society for Paediatric Gastroenterology, Hepatology and Nutrition (ESPGHAN) Committee on Nutrition, „Journal of Pediatric Gastroenterology and Nutrition”, January 2017, 64 (1).
