Czy dieta ketogeniczna wpływa na pojawianie się stanów lękowych?

W ostatnich latach zainteresowanie dietą ketogenną znacznie wzrosło również w dziedzinie psychiatrii. Naukowcy badają zależności pomiędzy zaburzeniami lękowymi a dietą czy stanami lękowymi a hormonami. Czy rzeczywiście dieta ketogeniczna to dobra dieta dla zdrowia psychicznego i jak wpływa na lęk? Poniżej rozwiewamy wątpliwości i odpowiadamy na pytanie, czy istnieją jakieś zależności pomiędzy stanami lękowymi a dietą keto.

Spis treści:

1. Czy dieta ketogeniczna może pomóc w leczeniu stanów lękowych?
   • Dieta ketogeniczna a depresja
   • Dieta keto a nerwica
2. Jakie są badania dotyczące diety ketogenicznej i stanów lękowych?
3. Jakie są korzyści z diety ketogenicznej w kontekście lęku?
4. Jakie są ryzyka stosowania diety ketogenicznej w przypadku stanów lękowych?
5. Jak monitorować wpływ diety ketogenicznej na stany lękowe?

Czy dieta ketogeniczna może pomóc w leczeniu stanów lękowych?

Dieta ketogenna wzbudza wiele kontrowersji w środowisku medycznym, co często wynika z braku pełnej wiedzy na jej temat. Nie ma bowiem jednej diety keto o ściśle określonym rozkładzie białka, tłuszczu i węglowodanów. Przypuszcza się, że dieta keto, która opiera się na niskim spożyciu węglowodanów i wysokim spożyciu tłuszczów, może wspierać leczenie niektórych zaburzeń neuropsychiatrycznych, w tym stanów lękowych. Choć wcześniej większość badań dotyczyła wpływu tej diety na zaburzenia neurologiczne, takie jak padaczka, są także pewne dane sugerujące, że dieta keto może poprawiać zdrowie psychiczne i zmniejszać objawy lękowe u kobiet i mężczyzn. Kilka badań przedklinicznych wykazało, iż diety, w których indukowano stan ketozy, miały wpływ na łagodzenie objawów lękowych i zapobieganie ich nawrotom¹.

Sprawdź także: Duszone żeberka ze szpinakiem – keto przepis

Dieta ketogeniczna a depresja

Badania eksperymentalne na modelach zwierzęcych i małe próby kliniczne sugerują, iż dieta keto może przynieść pewne korzyści u osób chorujących na depresję. Stwierdzono, iż dieta keto działa na kluczowe szlaki patogenezy, m.in. łagodzi zaburzenia neurotransmisji monoamin, zmniejsza nadreaktywność osi podwzgórze-przysadka-nadnercza, a także nasilenie stresu oksydacyjnego i stanu zapalnego^[2].

Niektóre badania sugerują również iż zwiększenie w diecie zawartości tłuszczu i białka może doprowadzić do poprawy samopoczucia, zmniejszenia poziomu lęku i depresji, a większe spożycie węglowodanów przynosi odwrotny efekt³.

Dieta ketogeniczna może być stosowana jako metoda wspomagająca leczenie zaburzeń psychicznych, w tym depresji i zaburzeń lękowych. Jednak jej stosowanie powinno być starannie zaplanowane oraz monitorowane przez wykwalifikowanego dietetyka klinicznego oraz lekarza specjalizującego się w nutripsychiatrii⁴.

Dieta keto a nerwica

Dieta ketogeniczna wpływa na układ nerwowy poprzez różnorodne mechanizmy molekularne, co może znaleźć zastosowanie w leczeniu różnych chorób neurodegeneracyjnych i psychiatrycznych. Ten sposób żywienia – dzięki właściwościom neuroprotekcyjnym i przeciwzapalnym – może być korzystnym rozwiązaniem dla niektórych osób z zaburzeniami lękowymi. Potrzeba jednak więcej dobrze zaprojektowanych badań z udziałem ludzi, aby ocenić wpływ keto na wspieranie leczenia nerwicy.

Jakie są badania dotyczące diety ketogenicznej i stanów lękowych?

Aktualne badania pokazują, że stan zapalny w obwodowym i ośrodkowym układzie nerwowym ma znaczący udział w patofizjologii licznych zaburzeń psychicznych i lękowych. Dieta ketogeniczna może pozytywnie wpływać na te procesy, gdyż wiele badań wskazuje na jej właściwości przeciwzapalne i neuroprotekcyjne. Mechanizmy te obejmują między innymi oddziaływanie kwasów tłuszczowych na receptor alfa aktywowany przez proliferatory peroksysomów oraz hamowanie czynników transkrypcyjnych o charakterze prozapalnym, takich jak jądrowy czynnik transkrypcyjny kappa B, co prowadzi do zmniejszenia ekspresji kluczowych genów związanych z reakcją zapalną. Dieta keto może również zmniejszać liczbę wolnych rodników i pozytywnie wpływać na nastrój i strefę psychiczną⁵.

Innym potencjalnym mechanizmem działania ketozy na układ nerwowy jest zmiana metabolizmu energetycznego układu nerwowego. Dieta keto poprawia ogólny metabolizm energetyczny mózgu w wyniku zmiany źródła paliwa z glukozy na ketony oraz zmniejsza zużycie energii pochodzącej z glukozy w mózgu. Ciała ketonowe są bardziej wydajnym substratem energetycznym w porównaniu do glukozy, a ich metalizowanie prowadzi do znacznego wzrostu produkcji ATP. Ketoza przyczynia się do zwiększania ilości NAD+, co korzystnie wpływa na produkcję i wykorzystanie energii i może tłumaczyć poprawę w zakresie zaburzeń afektywnych i lękowych⁶.

Istnieją również badania dotyczące ketozy i jej wpływu na modulację funkcji mózgu poprzez zmiany w metabolizmie niektórych aminokwasów, co sprzyja produkcji kwasu gamma-aminomasłowego (GABA), głównego neuroprzekaźnika hamującego w układzie nerwowym, który pomaga w utrzymaniu równowagi emocjonalnej i zmniejszaniu poziomu lęku. Zmiany w układzie GABA-ergicznym i glutaminergicznym wydają się mieć związek z patofizjologią wielu zaburzeń psychicznych, w tym afektywnych i lękowych. Badania na ludziach są jednak wciąż ograniczone i część dowodów pochodzi z badań przedklinicznych.

Jakie są korzyści z diety ketogenicznej w kontekście lęku?

Jak sugerują powyżej przedstawione badania, dieta ketogeniczna może przynieść pewne korzyści w kontekście zmniejszania poziomu lęku. Nie jest jednak standardowo polecana przez lekarzy jako sposób leczenia czy wspomagania leczenia zaburzeń lękowych. Większość specjalistów skupia się na dobrze przebadanych metodach, takich jak terapia poznawczo-behawioralna i farmakoterapia.

Jakie są ryzyka stosowania diety ketogenicznej w przypadku stanów lękowych?

Dieta ketogeniczna może wiązać się z pewnym ryzykiem. Niektóre osoby – szczególnie na początku stosowania diety – mogą doświadczać wielu skutków ubocznych, takich jak: zmęczenie, zmiany nastroju czy problemy trawienne, co może nasilić objawy lękowe u osób już borykających się ze stanami lękowymi. Kto jednak nie powinien w ogóle stosować diety keto? Osoby z defektami metabolicznymi związanymi z przemianami tłuszczów, a także dzieci z poważnymi chorobami wątroby, kamicą dróg żółciowych, kamicą nerkową, hipoglikemią o niewyjaśnionej przyczynie czy z rodzinną hiperlipidemią^[7].

Jak monitorować wpływ diety ketogenicznej na stany lękowe?

Wpływ diet ketogenicznej na stany lękowe można monitorować na wiele sposobów. Z pewnością wymaga to zaangażowania i systematycznego podejścia, obserwacji nastroju, poziomu energii i objawów fizycznych. Można w tym celu prowadzić dziennik nastroju i notować wszelkie zmiany w natężeniu poziomu lęku czy stresu oraz stosować prostą skalę, np. od 1 do 10.

Ważne są także śledzenie poziomu energii w ciągu dnia oraz obserwowanie jakości snu. W procesie powrotu do zdrowia pomagają konsultacje z terapeutą lub psychologiem. Specjaliści w profesjonalnym sposób oceniają efekty terapii i mogą sugerować konkretne techniki i testy, które pozwolą lepiej monitorować wpływ diety keto na problemy z lękiem. Z pewnością warto również wykonywać regularne badania krwi, co pomoże dokładniej ocenić stan zdrowia.

Szukasz zdrowej diety ketogenicznej, ale nie masz czasu na bilansowanie posiłków? Dieta pudełkowa może okazać się idealnym wyborem. Dzięki niej nie będziesz tracić czasu na przygotowanie posiłków, a zyskasz pewność, że Twoja dieta będzie prawidłowo skomponowana.

Bibliografia:

1. Norwitz N. G., Naidoo U., Nutrition as Metabolic Treatment for Anxiety, „Front Psychiatry”, 2021.
2. Włodarczyk A., Cubała W.J., Wielewicka A., Ketogenic Diet: A Dietary Modification as an Anxiolytic Approach?, „Nutrients”, 2020.
3. Smolensky I. V., Zajac-Bakri K., Gass P., Inta D., Ketogenic diet for mood disorders from animal models to clinical application, „Journal of Neural Transmission”, 2023.
4. Martin S. E., Kraft C. S., Ziegler T. R., Millson E. C., Rishishwar L., Martin G. S., The Role of Diet on the Gut Microbiome, Mood and Happiness, „medRxiv” [Preprint], 2023.
5. Chmiel I., Łojko D., Nutripsychiatria, PZWL Wydawnictwo Lekarskie, Warszawa, 2024.
6. Mentzelou M. i wsp., The Relationship of Ketogenic Diet with Neurodegenerative and Psychiatric Diseases: A Scoping Review from Basic Research to Clinical Practice, „Nutrients”, 2023.
7. McDonald T. J. W., Cervenka M. C., Ketogenic Diets for Adult Neurological Disorders, „Neurotherapeutics”, 2018.
8. Dudzińska M., Dieta ketogenna, PZWL Wydawnictwo Lekarskie, Warszawa.