Dieta bez glutenu i laktozy – z jakich produktów spożywczych należy zrezygnować?

Dieta bezglutenowa i bez laktozy jest zalecana dla osób z celiakią, alergią na pszenicę, nadwrażliwością na gluten i dolegliwościami po spożyciu cukru mlecznego. Eliminacja nietolerowanego białka i laktozy może poprawić stan zdrowia i zredukować występowanie niepożądanych objawów. Coraz częściej po jedzenie bez glutenu i laktozy sięgają też osoby zdrowe. Czy słusznie? Więcej na ten temat przeczytasz w poniższym artykule.

Spis treści:

1. Dieta bez glutenu i laktozy – czy taki sposób żywienia ma sens?
2. W czym znajdują się laktoza i gluten?
3. Co spożywać na diecie bez glutenu i laktozy?

Dieta bez glutenu i laktozy – czy taki sposób żywienia ma sens?

Jadłospis diety bez glutenu i laktozy zaleca się w przypadku osób z określonymi schorzeniami zdrowotnymi. Dieta bez glutenu przynosi pożądane efekty u chorych na celiakię (chorobę trzewną) oraz osób z alergią na pszenicę i z nieceliakalną nadwrażliwością na gluten. Natomiast dietę bez laktozy powinny stosować osoby nietolerujące tego cukru mlecznego. W wymienionych przypadkach eliminacja glutenu i laktozy z diety jest kluczowym elementem w procesie poprawy stanu zdrowia i skutkuje ustąpieniem objawów (np. biegunek, wymiotów, zaparć, bólów brzucha, wzdęć, bólów głowy), które mogą nie tylko utrudniać codzienne funkcjonowanie, ale też prowadzić do poważnych komplikacji zdrowotnych.

Istnieją także osoby, które mają zwiększone ryzyko zachorowania na celiakię (np. chorzy z cukrzycą typu I, z zespołem Downa, Turnera lub Williamsa, z selektywnym niedoborem przeciwciał w klasie IgA, z autoimmunologicznym zapaleniem wątroby lub tarczycy, czy krewni pierwszego stopnia osób chorych na celiakię) i w ich przypadku warto przeprowadzić odpowiednią diagnostykę pod kątem choroby trzewnej.

Dieta bez laktozy i bez glutenu nie powinna być stosowana przez osoby, u których nie stwierdzono celiakii, nieceliakalnej nadwrażliwosći na gluten, nietolerancji laktozy czy dolegliwości po spożyciu laktozy lub glutenu. Nieumiejętne stosowanie tego typu diet bez wskazań zdrowotnych może doprowadzić do niedoborów żywieniowych, witamin (np. witamin z grupy B, witaminy A, E) i składników mineralnych (np. wapnia, magnezu). Produkty bez laktozy i glutenu wcale nie są zdrowsze niż ich klasyczne odpowiedniki, a oparta na nich dieta może być niewłaściwie zbilansowana i niedoborowa. Tego typu zamienniki powstały, by ułatwić chorym codzienne życie. Początkowo rozeznanie się, co jeść na diecie bez glutenu i laktozy może być wyzwaniem, a specjalne, oznakowane produkty ułatwiają komponowanie eliminacyjnego menu. Dzięki bezlaktozowym zamiennikom serów czy jogurtów nietolerancja laktozy obecnie nie oznacza konieczności stosowania diety bez nabiału. Gluten także nie musi być składnikiem ciast, pieczywa czy wypieków. Warianty bez tego białka są równie smaczne, co tradycyjne odpowiedniki.

Sprawdź także: Dieta bezglutenowa – dla kogo, na czym polega, zalecenia

W czym znajdują się laktoza i gluten?

Laktoza jest naturalnym cukrem występującym w mleku ssaków, w tym w mleku krowim, kozim i owczym. Jest to disacharyd składający się z dwóch cukrów prostych: glukozy i galaktozy. Do jego rozkładu na prostsze cukry (które mogą być wchłaniane przez organizm) potrzebny jest enzym zwany laktazą, produkowany w rąbku szczoteczkowym błony śluzowej jelita cienkiego. Nietolerancja laktozy oznacza, że organizm nie produkuje wystarczającej ilości enzymu, aby prawidłowo trawić dwucukier. W przypadku takiej nietolerancji nie ma znaczenia, jakie mleko jest najzdrowsze, bo dla chorych problemem nie jest skład produktu, a niedostateczna produkcja laktazy w organizmie. Samo dostarczanie enzymu w postaci suplementów może zatem usprawnić trawienie i umożliwić organizmowi rozkład laktozy.

Gluten natomiast to mieszanina białek roślinnych: gluteniny i gliadyny, występujących w ziarnach niektórych zbóż: pszenicy, życie, jęczmieniu. Gluten nadaje elastyczność i strukturę produktom piekarniczym, np. pieczywu i ciastom. U osób z celiakią (autoimmunologiczną chorobą trzewną) lub alergią na pszenicę czy nieceliakalną nadwrażliwością na gluten, spożywanie glutenu może prowadzić do różnych objawów zdrowotnych, np. bólów brzucha, problemów trawiennych, zmęczenia, a nawet uszkodzenie nabłonka jelit.

Co spożywać na diecie bez glutenu i laktozy?

Miewasz nieprzyjemne dolegliwości lub lekarz zalecił Ci stosowanie diety eliminacyjnej i zastanawiasz się, co jeść? Bez glutenu i laktozy można przygotować bardzo wiele dań, a kulinarne możliwości poszerza też łatwa dostępność alternatyw dla tradycyjnego nabiału czy pieczywa. W internecie można znaleźć rozmaite przepisy na potrawy bez niewskazanego dwucukru czy nietolerowanego białka. Rodzinne spotkania, święta czy nawet Wielkanoc bez glutenu i laktozy nie są nierealnym marzeniem. Pomysłów na ciekawe dania diety eliminacyjnej jest bardzo wiele.

Sprawdź także: Bezglutenowa babka wielkanocna. Przepis, który się sprawdza!

Wśród produktów bezglutenowych i bezlaktozowych znajdują się:

• warzywa i owoce: świeże, surowe, a także przetwory,
• orzechy,
• mięso i ryby: drób, wołowina, wieprzowina, ryby i owoce morza,
• jajka – są doskonałym źródłem białka oraz wielu witamin,
• ryż i zboża bezglutenowe: kukurydza, gryka, quinoa, amarantus, komosa ryżowa, teff, sorgo, tapioka, maniok,
• nasiona roślin strączkowych: fasola, groch, soczewica, ciecierzyca, tofu, tempeh.
• cukier, miód, syrop z agawy, syrop klonowy i inne słodziki,
• wszystkie tłuszcze i oleje roślinne,
• napoje roślinne: mleko kokosowe, migdałowe, sojowe, ryżowe i inne mleka roślinne,
• specjalne produkty bezglutenowe: makarony, chleb, ciastka i inne przekąski,
• nabiał bez laktozy: mleko, jogurty, biały ser.

Przepisów diety bez laktozy i glutenu jest bardzo wiele. Wystarczy tylko zaopatrzyć się w odpowiednie produkty bezglutenowe i bez laktozy. Jeśli jednak nie masz pomysłów na posiłki diety z niską zawartością glutenu i bez laktozy lub nie wiesz, co przygotować na kolację, obiad czy śniadanie, catering dietetyczny może okazać się idealnym rozwiązaniem dla Ciebie. Dieta pudełkowa niskoglutenowa bez laktozy to dobra opcja dla osób zabieganych lub tych, które nie przepadają za gotowaniem, a chcą jeść zdrowe i zbilansowane posiłki.