Spis treści:
1. Czym jest dieta wysokobiałkowa?
2. Dieta wysokobiałkowa – dla kogo?
3. Dieta wysokobiałkowa – co jeść?
4. Dieta wysokobiałkowa – lista produktów bogatych w białko
4.1 Produkty bogate w białko pochodzenia zwierzęcego
4.2 Roślinne produkty bogate w białko
5. Jak zwiększyć ilość białka w diecie?
6. Dieta wysokobiałkowa – catering
7. Dieta wysokobiałkowa – przepisy
7.1 Skyr kokosowy z musem i cząstkami mango
7.2 Białkowy koktajl truskawkowo-bananowy
8. Dieta wysokobiałkowa – jadłospis
Czym jest dieta wysokobiałkowa?
Białko jest niezwykle ważnym składnikiem odżywczym. Pomaga w budowaniu i regeneracji mięśni oraz tkanek. Jest elementem hormonów, enzymów i komórek układu odpornościowego. Ponadto zwiększa uczucie sytości i wspiera utratę wagi.
Dieta wysokobiałkowa skupia się na spożywaniu większej ilości białka, w porównaniu do jadłospisu skomponowanego w oparciu o zasady zdrowego odżywiania. Zgodnie z polskimi wytycznymi dzienne zapotrzebowanie na białko zdrowych osób dorosłych o prawidłowej wadze i niskiej aktywności fizycznej określono na poziomie 0,9 g na 1 kg masy ciała. W wartościach procentowanych zalecana ilość to 10-20% energii diety. Dieta wysokobiałkowa zapewnia więcej protein niż wymienione wartości. Nie określono jednak ich sztywnych wytycznych.
Warto podkreślić, że dieta wysokobiałkowa nie jest równoznaczna ze spożywaniem wyłącznie produktów bogatych w białko. Jadłospis powinien zapewniać odpowiednie ilości pozostałych makroskładników – węglowodanów oraz tłuszczów, w tym niezbędnych nienasyconych kwasów tłuszczowych z rodziny omega-3 i omega-6. To bardzo istotne, ponieważ aby organizm mógł wykorzystać białko na cele budulcowe i regeneracyjne, a nie energetyczne, dieta musi zawierać odpowiednią ilość kalorii.
Dieta wysokobiałkowa – dla kogo?
Zastosowanie diety wysokobiałkowej jest polecane dla:
• sportowców i osób aktywnych fizycznie – wyższe spożycie białka pomaga w odbudowie i naprawie mięśni uszkodzonych podczas treningu, wspomaga ich regenerację oraz zwiększa wytrzymałość;
• osób trenujących siłowo – wykonywanie treningu z obciążeniem, a także zastosowanie wysokokalorycznej i wysokobiałkowej diety ma na celu zwiększenie zawartości tkanki mięśniowej w organizmie i poprawę wyglądu sylwetki;
• osób, które dążą do utraty wagi – spożywanie większej ilości białka zwiększa uczucie sytości i zmniejsza apetyt, co może pomóc w ograniczeniu spożycia kalorii i utracie nadmiernych kilogramów;
• osób niedożywionych – dieta wysokoenergetyczna i wysokobiałkowa może być stosowana w celu przywrócenia prawidłowej masy ciała i stanu odżywienia. Odpowiednie spożycie białka ma kluczowe znaczenie dla odbudowy tkanek, regeneracji mięśni i wzmocnienia układu odpornościowego. Ponadto zapobiega dalszemu pogorszeniu stanu odżywienia i zdrowia;
• osób starszych – z wiekiem następuje stopniowa, naturalna utrata masy mięśniowej. Spożywanie większej ilości białka pomaga ograniczyć utratę mięśni, a także poprawić sprawność fizyczną seniorów;
• osób po operacji, wyniszczającej chorobie, urazie lub kontuzji – organizm potrzebuje wówczas dodatkowej porcji białka do naprawy i regeneracji uszkodzonych tkanek. Dieta wysokobiałkowa może przyspieszyć proces gojenia i wspomóc powrót do zdrowia i sprawności. Warto podkreślić, że w czasie rekonwalescencji zalecana jest dieta zgodna z zapotrzebowaniem kalorycznym i o zwiększonym udziale protein;
• kobiet w ciąży – zgodnie z polskimi zaleceniami ciężarne powinny zwiększyć ilość białka w diecie do 1,2 g na kilogram masy ciała. Większe potrzeby podyktowane są rozwojem płodu, a także mają przeciwdziałać utracie beztłuszczowej masy ciała (m.in. tkanki mięśniowej) w organizmie przyszłej mamy;
• kobiety w okresie laktacji – proteiny są ważnym składnikiem mleka kobiecego, dlatego dieta mamy powinna zapewniać więcej białka. Zalecana ilość protein to 1,45 g na 1 kg masy ciała, która ma pokryć zapotrzebowanie na białko jej organizmu i potrzeby wynikające z laktacji.
Dieta bogatobiałkowa nie jest odpowiednia dla każdego m.in. dla osób z niewydolnością nerek. Dlatego przed rozpoczęciem jej stosowania, warto skonsultować się z lekarzem lub dietetykiem, aby upewnić się, że jej zastosowanie będzie bezpieczne dla zdrowia.
Dieta wysokobiałkowa – co jeść?
Wbrew pozorom nie należy opierać jadłospisu wyłącznie o pokarmy zapewniające białko. Dieta wysokobiałkowa powinna uwzględniać różnorodną żywność o wysokiej wartości odżywczej.
Posiłki można komponować z wykorzystaniem:
• świeżych, suszonych i mrożonych warzyw i owoców,
• różnorodnych produktów zbożowych tj. kasz, makaronów, ryżu, płatków zbożowych, mąk czy pieczywa,
• nasion roślin strączkowych,
• produktów mlecznych,
• jaj,
• mięsa, ryb i owoców morza,
• orzechów, nasion i pestek,
• olejów roślinnych.
Dozwolone są wszystkie techniki kulinarne, zioła oraz przyprawy. Nie mniej warto zredukować ilość soli i cukru oraz potraw smażonych na grubej warstwie tłuszczu. Należy również pamiętać o piciu odpowiedniej ilości wody w ciągu dnia. Minimum to 1,5 litra na dobę. Dopuszczalna jest ponadto kawa, herbata i herbatki ziołowe oraz owocowe.
Dieta wysokobiałkowa – lista produktów bogatych w białko
Aby we własnym zakresie komponować zbilansowane, wysokobiałkowe posiłki warto poznać dobre źródła białka. Poniżej przedstawiamy listę pokarmów odzwierzęcych i roślinnych wraz z zawartością białka podaną na 100 g produktu.
Produkty bogate w białko pochodzenia zwierzęcego
Mięso i ryby surowe:
• tuńczyk – 23,7 g
• ligawa wołowa – 22 g
• mięso z piersi kurczaka bez skóry – 21,6 g
• łosoś – 20 g
• polędwica wołowa i wieprzowa – 20 g
• mięso z piersi indyka bez skóry – 19,6 g
• dorsz – 17,7 g
• udo z kurczaka – 16 g
• udziec z indyka – 14 g
• miruna – 15 g
Produkty mleczne i jaja:
• odżywka białkowa – 70-83 g
• ser żółty gouda – 25 g
• ser mozzarella – 17-24 g
• ser twarogowy – 16-19 g
• ser lazur – 18 g
• jaja – 12,5 g
• skyr naturalny – 12 g
• serek ziarnisty – 10-12 g
• serek homogenizowany – 5,5-11 g
• jogurt naturalny zwykły – 3,6-5 g
• kefir – 3-4 g
• maślanka – 3-3,5 g
Roślinne produkty bogate w białko
Nasiona strączków i ich przetwory:
• soja, sucha – 35 g
• kolorowa soczewica, sucha – 25 g
• groch – 23 g
• kolorowa fasola, sucha – 21-23 g
• ciecierzyca, sucha – 20 g
• tempeh – 18 g
• tofu – 12 g
• hummus – 7 g
• bób, świeży – 5,6 g
Produkty zbożowe:
• komosa ryżowa, sucha – 14 g
• makaron pełnoziarnisty – 12 g
• płatki owsiane – 11 g
Orzechy i nasiona:
• masło orzechowe – 26 g
• nasiona słonecznika – 24 g
• pestki dyni – 24 g
• migdały – 20 g
• pistacje – 21 g
Jak zwiększyć ilość białka w diecie?
Aby zwiększyć ilość białka w diecie, warto dbać o obecność wysokobiałkowych produktów w każdym posiłku. Jak to zrobić?
• do smarowania pieczywa wybierz hummus lub serek kanapkowy zamiast masła,
• w słodkich wypiekach część mąki zastąp odżywką białkową w proszku,
• płatki owsiane gotuj na mleku, a nie na wodzie,
• do owsianki dodaj kilka łyżek wysokobiałkowego jogurtu lub odżywkę białkową,
• zamiast zwykłych jogurtów stawiaj na wysokoproteinowe jogurty typu islandzkiego,
• sałatki warzywne wzbogacaj ciecierzycą lub fasolą, kostkami tofu, plasterkami pieczonego kurczaka lub ćwiartkami gotowanych jaj,
• przygotuj słodkie wypieki ze strączków – np. fasolowe brownie, ciecierzycowe ciasteczka z czekoladą i orzechami,
• biały ryż zastąp komosą ryżową lub kaszą bulgur,
• by zwiększyć ilość białka w zupach warzywnych i zupach krem dodawaj do nich gotowane strączki, mięso lub nabiał.
Dieta wysokobiałkowa – catering
Chcesz zastosować dietę wysokobiałkową, ale nie wiesz jak ją właściwie zbilansować? Ponadto nie masz czasu na robienie zakupów i przygotowanie dań? A może szukasz zróżnicowanej diety z dostawą do domu? Jeśli na którekolwiek pytanie odpowiedziałeś twierdząco z pomocą przychodzi catering dietetyczny Wygodna Dieta. W ofercie posiadamy również dietę pudełkową sportową o zwiększonej zawartości białka. Korzystając z usług otrzymasz zróżnicowane dania na cały dzień z dostawą pod Twoje drzwi. Jeśli masz jakiekolwiek pytania zachęcamy do kontaktu pod numerem tel. 22 730 00 69 z naszymi dietetykami, którzy chętnie rozwieją wszelkie wątpliwości!
Dieta wysokobiałkowa – przepisy
Skyr kokosowy z musem i cząstkami mango
Poniższa porcja dostarcza ok. 20 g białka
Składniki:
• jogurt naturalny skyr – 150 g
• mleko 1,5% tł. – 30 ml
• wiórki kokosowe – 10 g
• erytrytol – 10 g
• mango – 200 g
Sposób wykonania: Jogurt przełóż do szklanki. Dodaj mleko, erytrytol i podprażone na suchej patelni wiórki kokosowe. Wymieszaj składniki. 100 g mango zmiksuj, a resztę pokrój w kostkę. Wierzch deseru ozdób musem i cząstkami mango.
Białkowy koktajl truskawkowo-bananowy
Poniższa porcja dostarcza ok. 22 g białka
Składniki:
• mleko 1,5% tł. – 200 g
• odżywka białkowa (najlepiej truskawkowa, bananowa lub waniliowa) – 20 g
• truskawki – 100 g
• dojrzały banan – 100 g
Sposób wykonania: Banana obierz ze skórki i pokrój w kawałki. Truskawki pozbaw szypułek. Owoce, mleko i odżywkę umieść w naczyniu, a następnie zblenduj do uzyskania jednolitej konsystencji.
Dieta wysokobiałkowa – jadłospis
• śniadanie: serek ziarnisty z rzodkiewką i szczypiorkiem, bajgiel z wędliną drobiową, ogórkiem i sałatą rzymską
• II śniadanie: skyr kokosowy z musem i cząstkami mango
• obiad: filet z indyka w sosie pieczarkowo-szpinakowym, kasza owsiana, surówka z białek kapusty i marchwi
• podwieczorek: białkowy koktajl truskawkowo-bananowy
• kolacja: grzanki z grillowanym tofu i hummusem, sałatka z rukolą, gruszką, orzechami włoskimi i serem lazur
Dieta dopasowana do potrzeb organizmu to gwarancja sukcesu, bez względu na zamierzony cel. Jeśli szukasz zróżnicowanej diety pudełkowej oferującej smaczne posiłki przygotowane z wysokiej jakości składników, zachęcamy do skorzystania z oferty cateringu Wygodna Dieta.
Bibliografia:
1. Jarosz. M.: Normy żywienia dla populacji polskiej i ich zastosowanie. Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego-Państwowy Zakład Higieny, 2020.
Martyna Jaros
Absolwentka SGGW z tytułem magistra dietetyki. Z zamiłowaniem poszerza swoją wiedzę dotyczącą psychodietetyki oraz zmiany nawyków żywieniowych. Obecnie doradza klientom cateringu dietetycznego WygodnaDieta.pl jak zdrowo i skutecznie osiągać swoje żywieniowe cele. Prywatnie amatorka zdrowego trybu życia, treningu siłowego, CrossFit oraz jogi.
