Dieta lekkostrawna działa odciążająco na Twój układ pokarmowy. Ogranicza czas zalegania żywności w żołądku i minimalizuje ilość produkowanych soków żołądkowych. Wszystko po to, by organizm tracił jak najmniej energii na trawienie, a zamiast tego mógł skupić się na regeneracji błony śluzowej przewodu pokarmowego oraz innych układów. Dobrze dobrana dieta łatwostrawna wspomaga leczenie, łagodzi dolegliwości, często prowadząc do ich całkowitego ustąpienia oraz pozwala lepiej odżywić organizm.
Spis treści:
- Dieta lekkostrawna - dla kogo?
- Dieta lekkostrawna a odchudzanie
- Jak długo stosować dietę lekkostrawną?
- Dieta lekkostrawna - co jeść?
- Dieta łatwostrawna - zasady
- Dieta łatwostrawna- najczęściej zadawane pytania
- Dieta lekkostrawna - jadłospis
- Dieta lekkostrawna - podsumowanie
Dieta lekkostrawna - dla kogo?
Dieta łatwostrawna będzie najlepszym rozwiązaniem, dla każdego, kto potrzebuje zapewnić swojemu układowi pokarmowemu optymalne warunki do regeneracji. Sprawdzi się zatem w przypadku:
- nawracających problemów trawiennych i uczuciu ciężkości w żołądku
- w trakcie i po zatruciach pokarmowych
- podczas leczenia choroby wrzodowej żołądka lub zakażenia Helicobacter Pyroli
- regeneracji po zabiegach i operacjach w obrębie jamy brzusznej
- w trakcie zaostrzeń chorób zapalnych jelit (choby Leśniewskiego-Crohna lub WZJG)
- kiedy z powodu różnych chorób możliwość ruchu jest utrudniona i pacjent spędza większość czasu w pozycji leżącej [1,2].
Dieta lekkostrawna a odchudzanie
Łatwostrawny sposób odżywiania jest zalecany przede wszystkim w czasie, kiedy potrzebujesz regeneracji i zebrania sił. Nie jest to zatem najlepsza pora na odchudzanie. Z tego powodu zaleca się, by dieta lekkostrawna dostarczała minimalnie tyle energii - ile wynosi Twoje zapotrzebowanie lub jeśli to niezbędne, przewidywała nadwyżkę kalorii.
Jak długo stosować dietę lekkostrawną?
To zależy, z jakiego powodu ją stosujesz. Zazwyczaj poleca się przestrzegać zasad diety łatwostrawnej do ustąpienia objawów, które skłoniły Cię do jej wdrożenia i powrotu do pełni zdrowia albo zgodnie z zaleceniami lekarza lub dietetyka, który ją zaleca.
Dieta lekkostrawna - co jeść?
W diecie lekkostrawnej powinieneś ograniczyć błonnik - w szczególności nierozpuszczalny, produkty nasilające wydzielanie soku żołądkowego oraz wszystko, co spowalnia proces trawienia.
Poniższa tabela przedstawia listę produktów zalecanych i niezalecanych:
| Kategoria |
Produkty zalecane |
Produkty zalecane w umiarkowanych ilościach (wg tolerancji) |
Produkty niezalecane |
| produkty zbożowe |
pieczywo jasne i czerstwe, pszenne bułki, sucharki, mąka pszenna, kasza jęczmienna drobna, manna, jaglana, drobne makarony jasne, ryż biały, naturalne płatki błyskawiczne owsiane, jaglane lub ryżowe |
pieczywo pszenno-żytnie, graham, orkiszowe |
płatki zbożowe z cukrem, pieczywo cukiernicze, rogale, słodkie bułki, croissanty, faworki, ryż brązowy, ciemny makaron, kasza gryczana, kasza pęczak, mąka pełnoziarnista |
| warzywa |
warzywa gotowane i pieczone (marchew, pietruszka, seler, dynia, batat, ziemniak), warzywa liściaste (sałata, rukola), pomidor bez skórki, cukinia |
fasolka szparagowa, ogórek bez skóry i pestek |
papryka, rzodkiewka, kalarepa, cebula, czosnek, warzywa kapustne (kapusta, brukselka, jarmuż, kalafior, brokuł), warzywa w occie |
| owoce |
jabłko pieczone,
owoce melonowe (arbuz, melon), owoce jagodowe bez pestek
|
pomarańcza,
owoce jagodowe z pestkami
|
owoce pestkowe na surowo (jabłka, gruszki, wiśnie, czereśnie, śliwki), owoce suszone, dżemy wysokosłodzone
grejpfrut
|
| produkty mleczne |
jogurt naturalny, kefir, zsiadłe mleko, maślanka, ser twarogowy chudy lub półtłusty, mleko <2% tłuszczu
|
ser żółty o obniżonej zawartości tłuszczu, śmietanka 12%, serki wiejskie |
tłuste mleko i śmietana, sery topione i pleśniowy, mleko w proszku |
| mięso i ryby |
mięso: kurczak i indyk bez skóry, mięso z królika, cielęcina oraz w mniejszych ilościach chude części wołowiny (schab, polędwiczka)
wędliny: szynka, schab, polędwica, filet z piersi
ryby morskie chude: dorsz, sola, mintaj, pstrąg tęczowy
|
ryby tłuste: łosoś, makrela, halibut |
tłuste mięso: wieprzowina, wołowina, baranina, gęś, kaczka
tłuste wędliny: mielonka, salami, parówki, drobno mielone kiełbasy, pasztetowa, kaszanka, pasztety
|
| jaja |
na miękko i na półtwardo, jajecznica na parze |
omlet pieczony (frittata)
|
jaja w formie smażonej - jajecznica, omlet, jajko sadzone |
| nasiona roślin strączkowych |
tofu, napoje sojowe |
fasolka szparagowa, młody groszek |
soja, ciecierzyca, fasola, groch, soczewica |
| tłuszcze |
oliwa z oliwek, olej rzepakowy, olej lniany, masło na zimno, miękkie margaryny do smarowania |
- |
smalec, olej palmowy, olej kokosowy, twarde margaryny do pieczenia |
| orzechy i nasiona |
masło orzechowe gładkie |
pozostałe orzechy i nasiona w niewielkich ilościach |
- |
| słodkie przekąski |
kompoty, kisiele, musy, galaretki, budynie biszkopty, ciasto drożdżowe |
- |
torty, ciasta z kremem, pączki, ciasto francuskie, faworki, batony |
| napoje |
woda niegazowana,napar z rumianku i kopru włoskiego |
lekki napar z herbaty oraz kawy |
mocna kawa i herbata, płynna czekolada, napoje alkoholowe, napoje gazowane, napar z mięty |
Dieta łatwostrawna - zasady
Poza odpowiednim doborem produktów, równie ważne są pory i objętości posiłków. Staraj się jeść śniadanie do godziny po wstaniu, następnie spożywaj posiłki co 2-3 godziny. Pamiętaj, by kolację zjeść nie później niż 3 godziny przed snem. Natomiast optymalną liczbą posiłków będzie 5, a nawet 6 w ciągu dnia. Na diecie lekkostrawnej zdecydowanie lepiej jeść częściej, a decydować się na mniejsze porcje. Zalecanymi sposobami obróbki termicznej jest gotowanie, gotowanie na parze, pieczenie i duszenie bez wcześniejszego obsmażania.
Dieta łatwostrawna- najczęściej zadawane pytania
- Czy banan jest lekkostrawny?
Tak! Banan może stanowić doskonałą przekąskę na diecie łatwostrawnej. Pamiętaj, by sięgać po dojrzałe owoce - łatwiej Ci będzie je strawić.
- Czy makaron jest lekkostrawny?
Na diecie łatwostrawnej polecam Ci drobny, pszenny makaron. Świetnie sprawdzą się nitki, krajanka, kolanka, łazanki, kokardki i orzo. Nie powinieneś jednak spożywać makaronów grubych, razowych oraz tych z nasion roślin strączkowych.
- Czy ryż jest lekkostrawny?
Dużo zależy od jego gatunku. W diecie lekkostrawnej polecane są białe odmiany, o krótkich ziarnach. Najlepszy będzie zatem ryż zwykły, arborio oraz perłowy, który najczęściej jest
używany do sushi. Możesz przetestować gatunki takie jak: basmati, jaśminowy lub paraboliczny - ich tolerancja jest indywidualna. Natomiast ryż brązowy, czerwony i dziki to odmiany ciężkostrawne.
- Czy ziemniaki są lekkostrawne?
To zależy, jak je przygotujesz. Ziemniaki gotowane w wodzie lub na parze będą lekkostrawnym dodatkiem do obiadu. Możesz podać je z koperkiem lub małą ilością masła. Innym dobrym pomysłem jest przygotowanie kopytek. Pamiętaj tylko, by ich nie odsmażać - zamiast tego gotuj je w wodzie. Jednak ziemniaki w formie pieczonej czy smażonej jak frytki, chipsy lub placki ziemniaczane nie będą łatwostrawną potrawą.
- Czy brokuł oraz kalafior są lekkostrawne?
Niestety nie. Należą do grupy warzyw kapustnych, które obecnie powinieneś wyeliminować ze swojego menu. Możesz zamiast nich ugotować fasolkę szparagową.
- Czy awokado jest lekkostrawne?
Tolerancja dla awokado może być indywidualna. Jednak u większości pacjentów niewielkie porcje - na przykład jako zamiennik masła na pieczywo - sprawdza się bardzo dobrze.
- Co słodkiego przy diecie lekkostrawnej?
Na słodką przekąskę możesz sięgnąć po biszkopty, jogurt owocowy lub banana. Innymi bezpiecznymi deserami będzie kisiel, budyń oraz galaretka.
- Jakie ciasto przy diecie lekkostrawnej?
Najlepszym wyborem będzie biszkopt. Jest to ciasto, do którego nie ma potrzeby dodawać masła, ani innego tłuszczu. To jego dodatek sprawia, że wiele innych wypieków staje się ciężkostrawna. Biszkopt podaj z galaretką i owocami - na przykład mango lub truskawkami.
- Czy jajka są lekkostrawne?
Lekkostrawne są jaja gotowane na miękko lub półmiękko. Ugotowane na twardo, z majonezem lub w postaci past są daniami ciężkostrawnymi, których powinieneś unikać.
- Czy jajecznica jest lekkostrawna?
W postaci smażonej niestety nie. Ale nie wszystko stracone! Możesz przygotować lekkostrawną jajecznicę na parze. Zagotuj wodę w garnku. Umieść na nim cienką metalową miseczkę. Wlej do niej masę jajeczną z małą ilością mleka i mieszaj do uzyskania pożądanej konsystencji. Po przygotowaniu jajecznicy możesz położyć na niej kawałek masła, by się roztopiło. Zjedz z pieczywem i surówką z sałaty, pomidora bez skórki.
Dieta lekkostrawna - jadłospis:
Śniadanie: Kanapka z twarogiem i dżemem
Składniki:
- 1 bułka kajzerka
- 1 łyżeczka (5 g) masła
- 80 g twarogu półtłustego
- 2 łyżki (40 g) jogurtu naturalnego
- 2 łyżki (30 g) dżemu niskosłodzonego
Sposób przygotowania
Bułkę posmaruj masłem. Twaróg ugnieć z jogurtem naturalnym. Rozprowadź na pieczywie. Następnie nałóż dżem.
II śniadanie: Zupa krem z batata i marchewki
Składniki:
- 250 g bulionu warzywnego
- 1 marchewka
- ½ batata
- 2 łyżki soku z pomarańczy
- szczypta gałki muszkatołowej
- szczypta słodkiej papryki
- 2 łyżki (20 g) śmietanki 12%
- szczypta soli i pieprzu
Do podania: sucharki pszenne - 4 sztuki
Sposób przygotowania:
Do gotującego się bulionu dodaj pokrojoną w kostkę marchewkę i batata. Gotuj na małym ogniu, pod przykryciem, około 25 minut - aż warzywa zmiękną. Zblenduj zupę na krem. Dopraw sokiem z pomarańczy, gałką muszkatołową, słodką papryką, solą i pieprzem. Zabiel śmietanką. Podaj z sucharkami
Obiad: Makaron z sosem ze świeżych pomidorów i dorsz na parze
Składniki:
- 80g drobnego makaronu kolanka
- 120g dorsza
- 1 pomidor
- ⅓ cukinii
- 1 łyżeczka oliwy z oliwek
- ¼ szklanki bulionu warzywnego
- świeża bazylia
- świeże oregano
- łyżeczka soku z cytryny
Sposób przygotowania
Rybę umyj, natrzyj solą i pieprzem, skrop sokiem z cytryny oraz posyp oregano. Odłóż na godzinę do lodówki. Pomidora sparz we wrzątku, a cukinię obierz. Warzywa pokrój w kostkę.
W garnku podgrzej bulion. Dodaj pomidora i cukinię. Duś na małym ogniu około 20 minut. Następnie dodaj oliwę z oliwek i świeżą bazylię. Jeśli czujesz potrzebę - dodaj szczyptę soli.
Makaron ugotuj według instrukcji na opakowaniu i wymieszaj z sosem.
Rybę połóż na wkładce do garnka do gotowania na parze. Umieść ją nad gotującą się wodą, przykryj pokrywką i gotuj około 10 minut.
Podwieczorek: Serek homogenizowany z jabłkiem i masłem orzechowym
Składniki:
- 1 opakowanie (140 g) serka homogenizowanego naturalnego
- 1 jabłko
- 1 łyżeczka (15 g) masła orzechowego gładkiego
- 1 garść (20 g) płatków kukurydzianych
- szczypta cynamonu
Sposób przygotowania
Jabłko umyj, włóż do piekarnika i piecz około 30 minut - aż zmięknie. Następnie obierz je ze skórki, mus ugnieć widelcem, a kiedy lekko ostygnie, wyłóż na serek. Posyp cynamonem, dodaj garść płatków kukurydzianych i łyżeczkę masła orzechowego.
Kolacja: Sałatka z kuskusem, burakiem, mango, tofu i roszponką
Składniki:
- 2 garście (40 g) roszponki
- 20 g suchej kaszy kuskus
- 1 ugotowany burak
- ½ (80 g) świeżego mango
- garść świeżego oregano
- pół kostki (90 g) tofu naturalnego
- 1 łyżeczka oliwy z oliwek
- szczypta soli i pieprzu
Sposób przygotowania
Kuskus zalej wrzątkiem. Roszponkę umyj na sitku i porwij na pojedyncze listki. Posyp miękkim i ostudzonym kuskusem, a następnie pokrojonym w kostkę burakiem, mango i tofu. Przygotuj sos mieszając oliwę z oliwek z oregano, solą i pieprzem. Polej nim sałatkę.
Dieta lekkostrawna - podsumowanie:
Jak widzisz - dieta lekkostrawna jest odpowiednim sposobem żywienia w czasie choroby, regeneracji i dysfunkcji układu pokarmowego. Nie jest to jednak najlepszy wybór w celu redukcji masy ciała. Jeśli masz wątpliwości jaki jadłospis wybrać w celu zgubienia nadmiaru kilogramów zachęcam do kontaktu z naszymi dietetykami, którzy pomogą dobrać Ci odpowiednią dietę pudełkową.
Bibligrafia:
1. Jarosz M. (red.) Zasady prawidłowego żywienia chorych w szpitalach. Instytut Żywności i Żywienia. Warszawa;2011.
2. Jarosz M. (red.) Dietetyka. Żywność, żywienie w prewencji i leczeniu. Instytut Żywności i Żywienia. Warszawa; 2017.
Natalia Chmielewska
Dyplomowany dietetyk, entuzjastka racjonalnej diety i miłośniczka dobrego jedzenia. Ukończyła Warszawski Uniwersytet Medyczny. Na co dzień działa w social mediach pod nazwą Dietetyczka Nati, szerząc wiedzę na temat zdrowego odżywiania i udowadniając, że zbilansowana dieta nie musi być pełna wyrzeczeń. Tworzy własne e-booki i pomaga zmienić sylwetkę, poprawić stan zdrowia oraz poczuć się dobrze w swoim ciele.
Natalia Chmielewska
