Dieta ketogeniczna a nowotwory – w jaki sposób dieta keto wpływa na rozwój i leczenie raka?

Dieta ketogeniczna została opracowana na początku XX wieku w celu leczenia padaczki u dzieci. W dzisiejszych czasach naukowcy szukają możliwości wykorzystania keto w leczeniu różnych schorzeń – między innymi nowotworów. Wyjaśniamy, co obecnie wiadomo o wpływie diety keto na glejaka czy inne rodzaje zmian nowotworowych.

Spis treści

1. Jak dieta ketogeniczna może wpłynąć na rozwój nowotworów?
2. Jakie są badania dotyczące wpływu diety ketogenicznej na leczenie raka?
3. Czy dieta ketogeniczna może wspierać terapię nowotworową?
4. Jakie są potencjalne ryzyka stosowania diety ketogenicznej przy nowotworach?
5. Jakie produkty są zalecane na diecie ketogenicznej w przypadku nowotworów?

Jak dieta ketogeniczna może wpłynąć na rozwój nowotworów?

Aby dowiedzieć się, czy dieta ketogeniczna może być pomocna w leczeniu nowotworów, należy przyjrzeć się komórkom w organizmie. Głównym źródłem energii dla tkanek jest glukoza pochodząca z produktów żywnościowych. W diecie ketogenicznej węglowodany (źródło cukrów, czyli też glukozy) ogranicza się do minimum (w typowym keto nawet do 2–4%).

Komórki organizmu przystosowują się do zmienionych warunków i zaczynają korzystać z innego źródła energii – ciał ketonowych. Są one wynikiem rozkładu tłuszczy i białek, których w diecie ketogenicznej nie brakuje. Komórki nowotworowe nie potrafią spalać tłuszczów ani ciał ketonowych, dlatego w teorii dieta keto powinna być pomocna w terapii nowotworowej. Czy w praktyce jest to aż tak proste?

Sprawdź także: Dieta antyrakowa – co jeść, aby przeciwdziałać nowotworom?

Jakie są badania dotyczące wpływu diety ketogenicznej na leczenie raka?

Niestety badań dotyczących diety ketogenicznej i nowotworów jest mało i są one prowadzone głównie na zwierzętach. W badaniu Hopkinsa i współpracowników z 2018 roku wykazano na myszach, że hiperglikemia i następujący po niej wzrost insuliny mogą osłabić skuteczność chemioterapii. Keto nie powoduje skoków stężenia glukozy, więc w tym kontekście mogłaby być korzystna.

W ostatnich latach w różnych badaniach sprawdzano rolę diety ketogenicznej podczas chemioterapii. Onkolodzy próbowali wyjaśnić, czy ten model żywienia może poprawić działanie leków cytostatycznych. Większość z tych badań przeprowadzono na modelach zwierzęcych i nie dały jednoznacznych wyników.

Pozytywny wpływ ograniczenia węglowodanów do minimum zaobserwowano w przypadku raka piersi. Dieta keto dostarcza niewiele glukozy i glutaminy, które są głównymi metabolitami decydującymi o wzroście raka piersi. Teoretycznie więc stosowanie keto może wydłużyć czas życia kobiet z tym nowotworem.

Obecnie wciąż przeprowadzane są badania na temat zależności pomiędzy dietą keto a rakiem jelita grubego. Niektóre z nich odbywają się na małej grupie klinicznej, nie tylko na zwierzętach. Do tej pory nie stwierdzono jednak pozytywnego wpływu diety keto na leczenie tego typu nowotworów. Zbyt mała podaż błonnika w diecie jest czynnikiem ryzyka powstawania raka jelit, więc ubogi w błonnik model żywienia, jakim jest keto, może być szkodliwy.

Istotnych zmian w stanie zdrowia nie zaobserwowano również podczas badania wpływu diety keto na glejaka (nowotwór układu nerwowego, najczęściej mózgu. Połączenie terapii konwencjonalnej z keto u 11 pacjentów klinicznych nie spowodowało żadnych zmian w jakości życia, funkcjonowaniu czy regresji choroby.

Czy dieta ketogeniczna może wspierać terapię nowotworową?

Badań na temat diety ketogenicznej w leczeniu nowotworów – zwłaszcza klinicznych – jest mało. Te, które przeprowadzono, objęły małą grupę pacjentów i nie dały jednoznacznych wyników. W teorii obniżenie stężenia glukozy we krwi do minimum powinno przynosić korzyści w terapii nowotworowej. Potrzeba jednak dogłębniejszych badań, żeby stwierdzić, czy wspomaganie konwencjonalnej chemioterapii lub radioterapii dietą ketogeniczną będzie miało pozytywne skutki zdrowotne.

Jakie są potencjalne ryzyka stosowania diety ketogenicznej przy nowotworach?

Dieta ketogeniczna jest restrykcyjna i oznacza konieczność rezygnacji z większości produktów zbożowych, słodyczy, owoców, soków, niektórych warzyw. Pierwszym problemem związanym z niską podażą węglowodanów jest mała ilość błonnika w diecie. Stwarza to ryzyko zaparć, nieregularnego wypróżniania, bólu brzucha. Ograniczenia mogą też prowadzić do niedoborów pokarmowych. Na diecie keto najczęściej dochodzi do niedoborów:

• witamin z grupy B (tiaminy, kwasu pantotenowego, biotyny),
• witaminy C,
• magnezu,
• fosforu.

Aby zmniejszyć ryzyko niedoborów i mieć pewność, że menu keto będzie zbilansowane, najlepiej zamówić catering dietetyczny. Przygotowana przez specjalistę, pełnowartościowa dieta pudełkowa dopasowana do indywidualnych potrzeb może przyczynić się do poprawy stanu zdrowia.

Podczas leczenia chemioterapią, często występują efekty uboczne:

• nudności,
• wymioty,
• biegunki,
• osłabienie organizmu.

Pacjenci tracą apetyt i czasem trudno im spożywać odpowiednią ilość kalorii. Zmiana diety na keto (bogatą w tłuszcze) może sprawić, że pacjent nie będzie chciał w ogóle spożywać posiłków. Warto pamiętać, że najważniejszy zawsze jest komfort osoby chorej.

Sprawdź także: Duszone żeberka ze szpinakiem – keto przepis

Jakie produkty są zalecane na diecie ketogenicznej w przypadku nowotworów?

W trakcie włączania diety keto do strategii leczenia nowotworu należy pamiętać o wybieraniu wysokiej jakości produktów. Źródłem tłuszczów powinny być:

• zdrowe oleje (rzepakowy, lniany, z pestek dyni, czarnuszki),
• orzechy (włoskie, nerkowca, migdały),
• awokado,
• tłuste ryby morskie.

Białko można czerpać z chudego nabiału i wędlin oraz jaj. Węglowodany – w małej ilości – powinny być pełnowartościowe i bogate w błonnik. Mogą to być:

• warzywa niskoskrobiowe,
• orzechy,
• siemię lniane,
• strączki.

Bibliografia

Amaral L. i wsp., The ketogenic diet plus standard of care for adults with recently diagnosed glioblastoma: Results from a phase 1 trial, „Journal of Clinical Oncology”, 2023 (16).

Weill Cornell Medicine, Columbia University Irving Medical Center i NewYork-Presbyterian, Low-Carb, High-Fat Diet May Boost Targeted Cancer Therapy, „Nature”, 2018.

Mohammed J. i wsp., Ketogenic Diets and their Therapeutic Potential on Breast Cancer: A Systemic Review, „Cancer Management and Research”, 2021 (13).