Nerki odpowiadają za filtrowanie krwi, produkcję moczu i oczyszczanie organizmu z toksyn. Problemy związane z nerkami często wymagają kompleksowego podejścia do zmiany stylu życia. Dowiedz się, co można jeść przy niewydolności nerek i jakie składniki odżywcze są kluczowe w diecie przy chorych nerkach.
Spis treści:
- Dieta nerkowa – na czym polega?
- Dieta nerkowa – jakie produkty są zalecane?
- Dieta dobra na nerki – jakich produktów nie kupować?
- Na jakie produkty zwracać szczególną uwagę w jadłospisie diety nerkowej?
- Dieta nerkowa – jakich efektów można się spodziewać?
Dieta nerkowa – na czym polega?
Dieta w chorobie nerek odgrywa kluczową rolę, ponieważ może w bezpośredni sposób wpływać na ich funkcjonowanie i regulować ich pracę. Podstawowa definicja diety nerkowej mówi o tym, że jest to dieta lekkostrawna, która przede wszystkim ma na celu odciążenie nerek.
Na wstępie należy jednak rozgraniczyć problem kamicy nerkowej i chorób, które skutkują nieprawidłową pracą lub niewydolnością tych narządów. Dieta przy kolce nerkowej ogranicza pokarmy zwiększające ryzyko powstawania kamieni w nerkach, a lista produktów zalecanych i niezalecanych jest uzależniona od rodzaju kamicy nerkowej. Natomiast dieta w niewydolności nerek obejmuje konkretne zalecenia, których restrykcyjność zmienia się wraz z postępowaniem choroby.
Kluczowym aspektem diety przy niewydolności nerek jest dostosowanie ilości białka, sodu, potasu, fosforu oraz płynów do indywidualnych potrzeb pacjenta. W przypadku niewydolności organy nie są w stanie efektywnie filtrować i wydalać nadmiaru składników z pożywienia, co może prowadzić do poważnych komplikacji zdrowotnych. Dlatego dieta dla nerek ma na celu zminimalizowanie obciążenia organów poprzez ścisłą kontrolę spożywanych składników odżywczych i płynów. Wpływ diety nerkowej na organizm jest kluczowy, ponieważ pomaga kontrolować poziom elektrolitów, zapobiega zatrzymywaniu płynów oraz wspiera ogólny stan zdrowia pacjenta.
Dieta przy kolce nerkowej oraz innych schorzeniach nerek może znacząco przyczynić się do złagodzenia objawów i poprawy jakości życia.
Sprawdź także: Dieta wątrobowa – zasady i wskazania do stosowania
Dieta nerkowa jest niezwykle istotna w kontekście leczenia, ale i zapobiegania chorobom nerek. Należy zwrócić uwagę nie tylko na wybór odpowiednich produktów, ale również metody przygotowywania dań.
Białko w diecie może w niektórych przypadkach obciążać nerki, dlatego czasem zaleca się zredukować jego ilość. W procesie metabolizowania białka pochodzącego z pożywienia powstają mocznik i kreatynina, które w przypadku niewydolności narządów nie mogą zostać usunięte z organizmu. W konsekwencji dochodzi do toksycznego gromadzenia się tych substancji, co może stanowić naprawdę poważne zagrożenie dla zdrowia.
W diecie nerkowej zalecana ilość pełnowartościowego białka zależy od stadium choroby, które ocenia się na podstawie wartości przesączania kłębuszkowego (GFR):
- GFR <30 ml/minutę – pacjent powinien w swojej codziennej diecie uwzględniać białko w ilości 0,6–0,8 g/kg;
- GFR >30 ml/minutę – zalecane dzienne spożycie białka to ok. 1–1,4 g/kg.
Należy zaznaczyć, że restrykcyjne zmiany związane ze spożyciem białka muszą być wprowadzane pod nadzorem lekarza i dietetyka klinicznego, ponieważ radykalne zmiany mogą zwiększać ryzyko wystąpienia niedożywienia i niedoborów pokarmowych.
Zalecane źródła białka to przede wszystkim: chude mięso, ryby i białko jaj. Ważne jest, aby produkty białkowe były wysokiej jakości, a ich porcje były ściśle kontrolowane.
- Produkty zbożowe, czyli węglowodany proste: ryż biały, makaron pszenny, ryżowy, pieczywo pszenne;
- Mięso – gotowane podwójnie, jako preferowane źródło białka w diecie, w kontrolowanych ilościach: drób, wołowina, królik, wieprzowina, tuńczyk, dorsz;
- Nabiał: mleko, jogurt;
- Tłuszcze: oleje roślinne (oliwa, rzepakowy, lniany), masło;
- Warzywa i owoce – obrobione termicznie, niskopotasowe: brokuły, marchew, kalafior, warzywa liściaste, jabłka i gruszki (bez skórki), arbuzy, winogrona, truskawki;
- Zioła i przyprawy: zioła świeże lub suszone w kontrolowanych ilościach (bazylia, oregano, rozmaryn), czosnek, cebula, imbir – właściwości wspomagające naturalne oczyszczanie organizmu są nie bez znaczenia.
Dieta przy chorobie nerek nie odnosi się tylko do wyboru zalecanych produktów, ale także do sposobu ich przygotowania. Wskazane metody gotowania obejmują podwójne gotowanie i gotowanie tradycyjne, które – poprzez wypłukanie – pozwalają na zmniejszenie zawartości niektórych składników mineralnych.
Zanim przejdziemy do konkretnych zaleceń dotyczących tego, jakich produktów należy unikać w diecie nerkowej, dokładniej przyjrzyjmy się temu, jak wyglądają restrykcje dotyczące spożycia kluczowych składników mineralnych w zależności od stadium choroby.
Zawartość fosforu, sodu i potasu w diecie nerkowej powinna być dostosowana do indywidualnych potrzeb pacjenta, w zależności od stanu zdrowia oraz stopnia zaawansowania choroby.
Na początkowych etapach niewydolności nerek zaleca się umiarkowane ograniczenie fosforu, aby uniknąć gromadzenia się tego pierwiastka w organizmie i tym samym zmniejszyć ryzyko wystąpienia problemów z układem kostno-stawowym. W takim stanie klinicznym wskazuje się również na konieczność ograniczenia spożycia sodu do maksymalnie 2300 mg dziennie, co może pomóc w kontrolowaniu ciśnienia krwi i zmniejszyć ryzyko gromadzenia się płynów w organizmie.
W pierwszych stadiach chorób nerek zwykle nie wymaga się radykalnego ograniczenia spożycia potasu, chyba że u pacjenta występuje hiperkaliemia, czyli podwyższony poziom potasu we krwi. Niestety wraz z postępowaniem choroby nerek, podobnie jak w przypadku białka, ilość niektórych składników mineralnych ulega zmniejszeniu.
W zaawansowanych stadiach niewydolności jeszcze bardziej istotne staje się znaczne ograniczenie fosforu. Zaleca się spożywanie ok. 800–1000 mg dziennie. W niektórych przypadkach wskazane może być dalsze ograniczanie spożycia sodu (1500–2000 mg dziennie) i potasu (maksymalnie 2000 mg dziennie).
Sprawdź także: Jak obliczyć zapotrzebowanie kaloryczne?
W przepisach diety nerkowej nie zaleca się wykorzystywania produktów, które mogą dodatkowo obciążać nerki, szczególnie tych zawierających wysokie ilości sodu, fosforu i potasu. Są to m.in.:
- wysokoprzetworzone produkty spożywcze,
- konserwy i gotowe dania,
- podroby,
- wędliny i produkty mięsne,
- słone przekąski
- fast foody i inne smażone produkty,
- napoje gazowane i słodzone,
- gotowe mieszanki przypraw i buliony w kostkach,
- produkty z dodatkiem fosforanów,
- nabiał o wysokiej zawartości fosforu (sery dojrzewające i przetwory mleczne),
- bogate w potas owoce i warzywa, np.: banany, pomarańcze, ziemniaki, pomidory,
- suszone owoce i orzechy,
- pełnoziarniste produkty zbożowe,
- kakao i czekolada.
Pamiętaj, aby zawsze czytać etykiety produktów i unikać tych, które zawierają fosforany, dużą ilość soli czy wzmacniacze smaku. W przypadku chorób nerek ważne jest również dostosowanie diety do indywidualnych zaleceń lekarza lub dietetyka, a przydatny może okazać się catering dietetyczny ukierunkowany na dietoterapię.
Stosowanie diety nerkowej przynosi istotne korzyści dla osób cierpiących na choroby nerek. Kluczowym i jednocześnie najbardziej pożądanym efektem jest zmniejszenie obciążenia narządów, co może pomóc spowolnić rozwój niewydolności, zwłaszcza w przypadku przewlekłej postaci choroby.
Dieta na nerki, w której ograniczone zostają sód, potas i fosfor, pomaga w regulacji poziomu tych składników mineralnych we krwi, co jest kluczowe dla utrzymania równowagi elektrolitowej i zapobiegania powikłaniom.
