Właściwości miodu

Miód jest najpowszechniejszym produktem pszczelim, który od wieków jest wykorzystywany wspomagająco w leczeniu chorób i dolegliwości. Do dobroczynnych właściwości miodu należy nie tylko wspomaganie funkcjonowania układu odpornościowego, ale także pokarmowego, krwionośnego i moczowego. Podpowiadamy, ile kalorii ma miód, a także zdrowotne właściwości najpopularniejszych rodzajów miodu. 

Spis treści: 

1. Co to jest miód?

2. Ile kalorii ma miód?

3. Wartość odżywcza miodu

4. Właściwości miodów

5. Jak wybrać dobry miód?

Co to jest miód?

Miód jest najbardziej znanym i najczęściej stosowanym przetworem pszczelim. To naturalny produkt spożywczy wytwarzany z nektaru kwiatowego lub spadzi przez pszczoły miodne owady z gatunku Apis millifera. Wieloetapowy proces wytwarzania miodu pszczelego ma istotny wpływ na jego ostateczny skład chemiczny, który determinuje jego wartość odżywczą, właściwości i działanie lecznicze. 
Podział miodów
Biorąc pod uwagę surowiec, z którego są wytwarzane wyróżniamy trzy typy miodów:

•  miody nektarowe – pozyskiwane z nektaru kwiatowego,
•  miody spadziowe – produkowane ze spadzi iglastej lub liściastej. 
•  miody nektarowo-spadziowe – wytwarzane zarówno z nektaru kwiatowego jak i spadzi. 

Warto wyjaśnić, że spadź nazywana jest też rosą miodową. To słodka ciecz występująca na igłach oraz gałęziach świerku, jodły i modrzewia, a także liściach niektórych drzew liściastych m.in. dębu i lipy. Składa się z soków roślinnych, które wypływają z tkanek roślinnych w wyniku ich uszkodzenia przez drobne owady jak mszyce, czerwce czy miodówki.
Drugi podział bierze pod uwagę rodzaj i gatunek roślin, z których pszczoły zbierają spadź lub nektar. Zgodnie z nim wyróżniamy 9 krajowych odmian miodu:

•  miód rzepakowy,
•  miód akacjowy,
•  miód lipowy, 
•  miód gryczany,
•  miód wrzosowy,
•  miód wielokwiatowy,
•  miód spadziowy ze spadzi iglastej,
•  miód spadziowy ze spadzi liściastej,
•  miód nektarowo-spadziowy.

Popularnością cieszą się również miody tymiankowy, malinowy i mniszkowy, które wytwarzane są na mniejszą skalę.

Sprawdź także:  Co jeść jesienią? Jesienna dieta dla Ciebie

Ile kalorii ma miód?

Miód jest kalorycznym produktem, jednak mniej niż zwykły cukier. Bez względu na odmianę wartość kaloryczna miodu waha się w granicach od 300 do 330 kcal na 100 g. We wspomnianej porcji miód zapewnia 80 g węglowodanów i 0,3 g białka, natomiast nie zawiera tłuszczów.

Ile kalorii ma łyżeczka miodu? 

Płaska łyżeczka miodu waży 12 g i zapewnia 35-40 kcal. Dla porównania płaska łyżeczka cukru (5 g) dostarcza 20 kcal.

Ile kalorii ma łyżka miodu?

Płaska łyżka miodu waży 25 g i dostarcza 82 kcal, natomiast płaska łyżka cukru (12 g) dostarcza 50 kcal.

Wartość odżywcza miodu

Miód to produkt o wysokiej wartości odżywczej. W niewielkich ilościach zapewnia witaminę C i H (biotyna) oraz witaminy z grupy B:

•  tiaminę (B1), 
•  ryboflawinę (B2), 
•  kwas nikotynowy (B3, PP), 
•  kwas pantotenowy (B5), 
•  pirydoksynę (B6), 
•  a także kwas foliowy (B9). 

Ponadto stanowi źródło enzymów, takich jak diastaza, inwertaza, oksydaza glukozy i lizozym, które pochodzą z gruczołów gardzielowych pszczół. To właśnie te substancje odpowiadają za działanie bateriobójcze i bakteriostatyczne miodu. W tym pszczelim wytworze znajdują się również cenne aminokwasy. Wśród nich najważniejsza jest prolina, ponieważ wspiera procesy regeneracyjne tkanek. Miody zapewniają także kwasy organiczne, polifenole oraz składniki mineralne – potas, wapń, magnez, mangan i kobalt. Zawartość cennych składników pokarmowych jest wyższa w miodach o ciemnej barwie niż w miodach jasnych, a także w miodach spadziowych niż nektarowych. 

Dowiedz się więcej:  Witaminy przyspieszające odchudzanie

Właściwości miodów

Miód to jeden z najsilniejszych naturalnych antybiotyków. To jednak nie jedyna cenna właściwość miodu. Każdy rodzaj miodu wyróżnia się innym dobroczynnym działaniem na organizm człowieka. Przyjrzyjmy się bliżej właściwościom najczęściej spożywanych miodów.

Właściwości miodu gryczanego

W stanie płynnym miód gryczany ma jasno- lub ciemnobrązowy kolor, a po skrystalizowaniu delikatnie jaśnieje. Wyróżnia się wysoką zawartością składników mineralnych, witamin oraz enzymów. Dzięki temu ma silniejsze działanie antybiotyczne, przeciwzapalne i przeciwutleniające niż inne miody. Wspomaga funkcjonowanie wątroby, wpływa korzystnie na pracę serca i stan naczyń krwionośnych, które wzmacnia i uelastycznia. Jest zalecany przy miażdżycy, chorobie wieńcowej i nadciśnieniu tętniczym. Ponieważ stanowi źródło żelaza i witaminy C jest polecany dzieciom i osobom dorosłym z anemią. Miód gryczany warto spożywać podczas przeziębienia i grypy, a także w stanach rekonwalescencji po wyczerpujących chorobach. 

Właściwości miodu rzepakowego

To smaczny wiosenny miód, który szybko krystalizuje. Dlatego wyróżnia się swoją gęstą i mazistą konsystencją o jasnokremowej barwie. Spożywanie miodu rzepakowego poleca się osobom z chorobami serca, nadciśnieniem tętniczym, ponieważ obniża ciśnienie i wyrównuje niedobory potasu w organizmie. Jest pomocny w leczeniu chorób wątroby, gdyż wspiera procesy regeneracyjne jej tkanek i działa detoksykująco. Wspomaga terapię schorzeń dróg żółciowych i trzustki, a także układu pokarmowego i nerek. Ponadto jest polecany w stanach wyczerpania psychicznego lub fizycznego.  

Właściwości miodu akacjowego

Zwykle ma płynną i lepką konsystencję, gdyż w przeciwieństwie do miodu rzepakowego znacznie wolniej krystalizuje. Miód akacjowy wykazuje łagodne działanie antybiotyczne i przeciwzapalne. Jest polecany przy nadżerkach żołądka i dwunastnicy, a także chorobie wrzodowej. Ponieważ stymuluje wydzielanie ochronnego śluzu przyspiesza odnowę błony śluzowej tych narządów i wspiera ich funkcjonowanie. Jest polecany przy przeziębieniu, któremu towarzyszy kaszel. Ponadto ma działanie uspokajające i tonizujące, wspiera pracę nerek i układu moczowego oraz wzmacnia organizm. 

Właściwości miodu lipowego

Miód lipowy w formie płynnej przybiera jasnobursztynową lub brązową barwę, natomiast w miarę postępowania krystalizacji staje się złoty. Ponieważ ma silne właściwości antybiotyczne i wspomaga funkcjonowanie układu odpornościowego jest zalecany w przebiegu chorób infekcyjnych np. przeziębienia lub grypy. Ma działanie rozkurczowe, przeciwkaszlowe, wykrztuśne, napotne i przeciwgorączkowe. Ze względu na łagodne właściwości rozkurczowe, uspokajające i nasenne jest polecany przy nerwicy, bezsenności i stresie. Wspomaga pracę serca.

Właściwości miodu wrzosowego

W stanie płynnym miód wrzosowy ma herbacianą barwę i galaretowatą konsystencję. Wykazuje silne działanie antybiotyczne i wspomagające leczenie schorzeń układu moczowego, takich jak zapalenie nerek i dróg moczowych, kamica nerkowa i przerost gruczołu krokowego u mężczyzn. Wspomaga także leczenie chorób układu oddechowego i pokarmowego. 

Właściwości miodu wielokwiatowego 

Nazywany również miodem „tysiąca kwiatów” jest najchętniej wybieranym miodem nektarowym. W stanie płynnym przybiera barwę od jasnokremowej do herbacianej, natomiast po krystalizacji staje się ciemniejszy. Miód wielokwiatowy jest polecany w chorobach alergicznych. Wspomaga pracę serca, wątroby i dróg żółciowych, a także procesy odpornościowe. Warto spożywać go regularnie w ramach profilaktyki przeziębień i chorób infekcyjnych. 

To warto widzieć o miodzie

Trzeba pamiętać, że miód pszczeli traci swoje dobroczynne właściwości w temperaturze powyżej 45°C, ponieważ w tej temperaturze białka budujące enzymy ulegają denaturacji. Dlatego słodzenie nim gorącej herbaty jako środkiem na przeziębienie mija się z celem. Warto także wiedzieć, że dodany do zimnej wody i zostawiony na kilka godzin wykazuje silniejsze działanie antybiotyczne niż jedzony prosto ze słoiczka. W okresie jesienno-zimowym dobrym pomysłem będzie wypijanie szklanki chłodnej wody z łyżeczką miodu.

Jak wybrać dobry miód?

Wybierając miód pszczeli warto zdecydować się na dobrej jakości produkt ze sprawdzonej pasieki. Zapasy najlepiej zrobić jesienią. Trzeba też pamiętać, że każdy miód krystalizuje dlatego, jeśli w zimie na półce sklepowej widzimy słoiczek z płynnym i lejącym, uzasadnione będzie podejrzenie, że powstał on poprzez dokarmianie pszczół syropem cukrowym. Wyjątkiem jest miód akacjowy, który krystalizuje dopiero po 6-12 miesiącach od wytworzenia.

Zdecydowanie należy też unikać miodu sztucznego, który tylko barwą przypomina prawdziwy. Nie posiada żadnych wartości odżywczych, ponieważ jest wytwarzany z syropu ziemniaczanego podgrzewanego z kwasami, a następnie wzbogacany o sztuczne barwniki i aromaty. Taki miód nigdy nie krystalizuje, a zachowuje płynną konsystencję. Łatwo rozpoznać go na sklepowej półce, gdyż na etykietce zamiast słowa „miód” znajdziemy jego zdrobnienia np. „miodek”.

Nie warto traktować miodu jedynie jako zamiennika cukru. Co prawda jest to produkt wysokokaloryczny, jednak jego regularne spożycie wspomaga zachowanie zdrowia. Nawet dietetycy układający menu w diecie pudełkowej uwzględniają go jako składnik diety. Szczególnie w okresie jesienno-zimowym warto sięgać po miód, który stymulując odporność organizmu zmniejsza ryzyko rozwoju przeziębienia i grypy. Ponadto wzmocni serce i poprawi samopoczucie. Nawet osoby na diecie odchudzającej mogą włączyć miód do swojego codziennego menu. Kluczowe znaczenie ma umiar i zdrowy rozsądek.

Bibliografia:
1. Dubiago G., Nowak A., Klimowicz A.: Wybrane właściwości miodu szczególne przydatne w kosmetologii. Postępy Fitoterapii 2018, 19 (1).
2. Hołderna-Kędzia E., Kędzia B.: Krajowe miody odmianowe w profilaktyce i lecznictwie. Postępy Fitoterapii 2021, 22 (2).
3. Godlewska M. Świsłocka R.: Fizykochemiczne i przeciwdrobnoustrojowe właściwości miodów z rejonu podlasia. Kosmos 2015.
4. Majewska E., Nowotnik P.: Sekrety miodu. Wszechnica żywieniowa SGGW [dostęp online]

Martyna Jaros 

Absolwentka SGGW z tytułem magistra dietetyki. Z zamiłowaniem poszerza swoją wiedzę dotyczącą psychodietetyki oraz zmiany nawyków żywieniowych. Obecnie doradza klientom cateringu dietetycznego WygodnaDieta.pl jak zdrowo i skutecznie osiągać swoje żywieniowe cele. Prywatnie amatorka zdrowego trybu życia, treningu siłowego, CrossFit oraz jogi.