Czy masz świadomość, że w Polsce główną przyczyną zgonów są choroby sercowo-naczyniowe? Każdego roku w szpitalach pojawia się 70 tysięcy pacjentów, u których diagnozuje się zawał serca. Dieta antycholesterolowa nie jest jedynie trendem – to przemyślana zmiana w sposobie odżywiania mająca realny wpływ na zdrowie układu krążenia. Poznaj najważniejsze zasady diety na wysoki cholesterol.
Spis treści:
- Co to jest cholesterol?
- Czy podwyższony cholesterol można leczyć odpowiednią dietą?
- Co jeść na diecie antycholesterolowej?
- Jaki rodzaj diety pomoże obniżyć cholesterol?
- Jakie produkty należy wykluczyć ze swojej diety?
Co to jest cholesterol?
Cholesterol jest niezbędnym dla organizmu składnikiem, który pełni kluczowe funkcje w wielu procesach biologicznych, uczestniczy w budowie błon komórkowych, produkcji hormonów steroidowych oraz syntezie witaminy D. We krwi występuje w dwóch głównych formach: LDL – często określanej jako „zła” frakcja – i HDL – znanej jako „dobry” cholesterol. To dość potoczne nazewnictwo wynika z różnicy w funkcjach, jakie pełnią w organizmie te dwie frakcje cholesterolu.
LDL przyczynia się do tworzenia złogów tłuszczowych w naczyniach krwionośnych, co może prowadzić do miażdżycy i innych chorób układu sercowo-naczyniowego. Z kolei HDL działa ochronnie – transportuje cholesterol z tkanek obwodowych do wątroby, gdzie jest metabolizowany i wydalany z organizmu.
Czy wiesz, że cholesterol dostarczany w diecie nie jest jedynym źródłem tego związku? Większość cholesterolu organizm produkuje samodzielnie w wątrobie, regulując stężenie we krwi. W odpowiedzi na zwiększone spożycie cholesterolu z pożywienia wątroba naturalnie zmniejsza produkcję, starając się utrzymać w ten sposób równowagę. Niestety nie zawsze jej się to udaje.
Jeśli codzienne posiłki składają się z produktów, które dostarczają znaczące ilości cholesterolu, a przy tym także tłuszcze nasycone i trans, to procesy regulacyjne mogą zostać zaburzone. W konsekwencji skutkuje to znaczącym wzrostem ryzyka rozwoju miażdżycy i wystąpienia zawału czy udaru serca. W takich przypadkach niezbędna staje się zmniejszenie tego ryzyka, a więc między innymi zastosowanie odpowiedniej diety na obniżenie cholesterolu.
Czy podwyższony cholesterol można leczyć odpowiednią dietą?
Jednym z najbardziej skutecznych sposobów na walkę z podwyższonym cholesterolem jest odpowiednio zbilansowany jadłospis. Dieta na wysoki cholesterol ogranicza produkty bogate w tłuszcze nasycone i trans, które przyczyniają się do wzrostu złego cholesterolu LDL.
Przepisy diety antycholesterolowej koncentrują się na żywności bogatej w składniki, które wspierają zdrowie serca i korzystnie wpływają na gospodarkę lipidową w organizmie – obniżają LDL i cholesterol całkowity, podwyższają HDL i korzystnie wpływają na poziom trójglicerydów.
Mechanizm działania diety przy wysokim cholesterolu jest związany z tym, jakie składniki są wykorzystywane w posiłkach.
Sprawdź także: Dieta na wysoki cholesterol
Co jeść na diecie antycholesterolowej?
Przede wszystkim należy wykluczyć lub maksymalnie ograniczyć te pokarmy, które dostarczają cholesterol. Są to przede wszystkim składniki odzwierzęce:
- tłuste mięso,
- boczek,
- tłuszcze odzwierzęce (masło, smalec),
- tłusty nabiał,
- twarde sery żółte,
- sery długodojrzewające,
- przetwory mięsne.
Zamiast nich warto wybierać chude gatunki mięs, odtłuszczony nabiał i nasiona roślin strączkowych oraz tofu (jako źródło białka). Do jadłospisu można włączyć domowe zamienniki tłustych, tradycyjnych potraw, np. burgery z batatów czy kotleciki z ciecierzycy.
Po drugie, dieta na cholesterol powinna dostarczać duże ilości błonnika pokarmowego. Błonnik w diecie jest szczególnie istotny, ponieważ wiąże cholesterol w przewodzie pokarmowym, zapobiegając jego wchłanianiu do krwi. Co więcej, błonnik rozpuszczalny korzystnie wpływa na obniżenie frakcji LDL. Znajdziesz go w kaszy jęczmiennej, nasionach roślin strączkowych i płatkach owsianych. Na co dzień polecane są szczególnie: dania z kasz, zupy (np. krupnik), pasty warzywne ze strączków czy owsianka – właściwości tych posiłków będą nieocenione w diecie przy wysokim cholesterolu.
Po trzecie ogromne znaczenie mają zdrowe jedno- i wielonienasycone tłuszcze, które powinny zastąpić tłuszcze nasycone i trans. Pamiętaj, że dieta antycholesterolowa nie ogranicza spożycia wszystkich tłuszczów. Należy jednak świadomie je dobierać. Tłuszcze nienasycone, znajdujące się m.in. w tłustych rybach morskich, nasionach, orzechach, pestkach, awokado i olejach roślinnych (poza palmowym i kokosowym), pomagają w utrzymaniu zdrowego poziomu cholesterolu.
Zastanawiając się nad tym, co jeść przy wysokim cholesterolu, nie sposób nie wspomnieć o znaczeniu warzyw i owoców. Zwłaszcza te o intensywnych barwach są bogate we flawonoidy i inne antyoksydanty, które redukują stres oksydacyjny w organizmie, co ma pośredni wpływ na obniżenie poziomu cholesterolu i zmniejszenie ryzyka rozwoju miażdżycy.
Jaki rodzaj diety pomoże obniżyć cholesterol?
Jak obniżyć cholesterol? Dieta to podstawa, a skuteczne mogą okazać różne modele żywieniowe. Każdy z nich kładzie nacisk na nieco inne, specyficzne elementy diety, jednak zwróć uwagę, że wszystkie opierają się na wyżej opisanych zasadach.
- Dieta DASH – pierwotnie została opracowana do walki z nadciśnieniem, okazuje się jednak, że może redukować cholesterol, dzięki niskiej zawartości tłuszczów nasyconych i cukrów prostych.
- Dieta roślinna – eliminuje produkty pochodzenia zwierzęcego i równocześnie całkowicie wyklucza spożycie cholesterolu. Dzięki temu naturalnie obniża spożycie tłuszczów nasyconych, co korzystnie wpływa na gospodarkę lipidową.
- Dieta śródziemnomorska – jest bogata w zdrowe tłuszcze i antyoksydanty pochodzące z ryb, owoców morza, oliwy z oliwek, orzechów i szerokiej gamy owoców i warzyw.
Wszystkie te diety wspierają zdrowie serca i krążenia oraz redukują ryzyko rozwoju chorób związanych z wysokim cholesterolem. Jeśli nie wiesz, jak zbić cholesterol, jednak chcesz zrobić krok w stronę zdrowego odżywiania – rozważ catering dietetyczny. Dieta pudełkowa opracowana przez dietetyka pomoże Ci w przestrzeganiu zasad diety antycholesterolowej.
Sprawdź także: Dieta DASH – jadłospis, zasady, produkty zalecane i niezalecane
Jakie produkty należy wykluczyć ze swojej diety?
To oczywiste, że aby obniżyć poziom cholesterolu, kluczowe jest unikanie produktów, które mogą negatywnie wpływać na organizm. Czego nie jeść przy wysokim cholesterolu? Na liście tych produktów, znajdują się przede wszystkim tłuszcze trans i nasycone – często obecne w fast foodach, przetworzonych przekąskach oraz niektórych produktach mlecznych i mięsnych.
Ponadto zaleca się ograniczenie spożycia cukru, który – choć nie zawiera cholesterolu – może przyczyniać się do wzrostu trójglicerydów i w konsekwencji do podwyższenia poziomu frakcji LDL.
Warto mieć również świadomość tego, że spożywanie alkoholu w nadmiernych ilościach również zakłóca równowagę metaboliczną w organizmie, wpływając negatywnie na profil lipidowy.
Choć dieta przy wysokim cholesterolu nie może zastąpić leczenia farmakologicznego w przypadkach poważnych zaburzeń lipidowych, jest niezwykle ważna w profilaktyce i we wspomaganiu terapii. Przestrzeganie zaleceń dietetycznych pozwala na naturalną regulację poziomu cholesterolu oraz zmniejszenie ryzyka powikłań zdrowotnych związanych z jego wysokim stężeniem.
