Dieta bezresztkowa to leczniczy sposób żywienia, który ma na celu oszczędzanie przewodu pokarmowego i złagodzenie objawów dolegliwości żołądkowo-jelitowych. Podpowiadamy, kto powinien wdrożyć niskobłonnikowy jadłospis, co jeść na diecie bezresztkowej, a także jakich produktów unikać. Poznaj jednodniowy jadłospis skomponowany w oparciu o dozwolone produkty.
Spis treści:
- Na czym polega dieta bezresztkowa?
- Czym jest błonnik pokarmowy?
- Najważniejsze założenia diety bezresztkowej
- Komu zalecana jest dieta bezresztkowa?
- Produkty niewskazane przy diecie bezresztkowej
- Co jeść na diecie bezresztkowej?
- Przykładowy jadłospis dla diety bezresztkowej
Na czym polega dieta bezresztkowa?
Dieta bezresztkowa nazywana jest również dietą niskobłonnikową. Można określić ją jako dietę lekkostrawną, choć założenia obu sposobów żywienia nieco się różnią. Nie można natomiast określić jej jako dietę bez błonnika, gdyż zawartość tego składnika w jadłospisie jest niska, natomiast nie równa zeru. Dieta bezresztkowa uwzględnia produkty bez błonnika (np. mięso, oliwa) i o jego bardzo niskiej zawartości (np. niektóre warzywa lub pieczywo).
Celem diety bezresztkowej jest zmniejszenie dolegliwości żołądkowo-jelitowych (np. biegunka) i oszczędzanie funkcji trawiennych przewodu pokarmowego. Jednocześnie istotne jest, aby spożywany pokarm dostarczał do organizmu niezbędnych ilości energii, białka, węglowodanów, tłuszczów oraz witamin i substancji mineralnych.
Czym jest błonnik pokarmowy?
Zanim przejdziemy do charakterystyki diety bezresztkowej, warto wyjaśnić, czym jest wspomniany błonnik pokarmowy. Błonnik to fragmenty tkanek roślinnych, które nie są trawione w przewodzie pokarmowym człowieka. W efekcie w niezmienionej formie przedostaje się do jelita grubego, gdzie wzbogaca mikroflorę, ponieważ stanowi pożywkę dla bytujących w nim bakterii probiotycznych. Błonnik zwiększa ponadto objętość mas kałowych i drażni kosmki jelitowe przyczyniając się do uregulowania rytmu wypróżnień. Jego odpowiednia zawartość w diecie (tj. minimum 25 g na dzień) przeciwdziała zaparciom. Do innych właściwości błonnika, należy obniżanie poziomu cholesterolu i trójglicerydów we krwi. Warto również wiedzieć, że produkty wysokobłonnikowe (np. kasza gryczana) są wolniej trawione w przewodzie pokarmowym niż te o niskiej zawartości (np. kasza manna), co sprawia, że poziom cukru we krwi nie podnosi się gwałtownie.
Błonnik w diecie pełni szereg dobroczynnych właściwości. Dlatego w codziennej diecie osób zdrowych, a także chorujących na cukrzycę typu 2 lub insulinooporność jest składnikiem pożądanym. Natomiast w przypadku niektórych chorób jelit, po zabiegach operacyjnych na jamie brzusznej, czy przed niektórymi badaniami przewodu pokarmowego wskazane jest ograniczenie jego spożycia.
Sprawdź także: Dieta low FODMAP – wesprzyj swoje jelita
Najważniejsze założenia diety bezresztkowej
Najważniejszą zasadą diety bezresztkowej jest spożywanie 4-6 małych posiłków w ciągu dnia, skomponowanych w oparciu o produkty bez błonnika i te, które zawierają go niewiele. Wskazane będą produkty zbożowe oczyszczone, jak mąka pszenna, ryżowa czy jaglana, jasne pieczywo (najlepiej czerstwe), jasny makaron, biały ryż, czy drobne kasze – manna, kuskus lub jaglana. Produkty zbożowe najlepiej gotować do pełnej miękkości, lecz nie doprowadzać do rozgotowania.
Na diecie niskobłonnikowej zalecane są niskobłonnikowe warzywa np. ogórki, pomidory czy cukinia i owoce, takie jak banany, jabłka czy brzoskwinie. Najlepiej wybierać dojrzałe okazy i spożywać je bez skórki. Dopuszczalne są również przeciery i musy ze świeżych, ugotowanych lub upieczonych owoców.
Na diecie bezresztkowej można spożywać chude mięso i chude ryby, jaja, niskotłuszczowy nabiał oraz oleje roślinne. Zdrowe tłuszcze, pod postacią płynnych olejów roślinnych, należy dodawać do gotowych potraw np. polewając oliwą ugotowane warzywa. Potrawy można doprawiać za pomocą łagodnych przypraw i ziół.
Dozwolone produkty na diecie bezresztkowej zaleca się gotować w wodzie lub na parze, piec w rękawie lub dusić, lecz bez wcześniejszego obsmażania. Warto wiedzieć, że gotowanie na parze pozwala zachować więcej cennych witamin w porównaniu do gotowania w wodzie. Niewskazane jest pieczenie do zarumienienia skórki, smażenie czy zaprawianie sosów, zup tłustą śmietaną czy zasmażką.
Komu zalecana jest dieta bezresztkowa?
Dieta bezresztkowa zalecana jest w celach leczniczych:
- osobom z chorobami jelit np. wrzodziejącym zapaleniem jelita grubego,
- osobom z chorobą Leśniowskiego-Crohna w fazie zaostrzenia objawów,
- osobom przed i po zabiegach operacyjnych jamy brzusznej,
- przed niektórymi badaniami obrazowymi jelita grubego np. kolonoskopią,
- podczas biegunki,
- osobom z wrzodami żołądka lub dwunastnicy w fazie zaostrzenia choroby.
Sprawdź także: Dieta wątrobowa – zasady i wskazania do stosowania.
Produkty niewskazane przy diecie bezresztkowej
Na diecie bezresztkowej niezalecane są produkty wysokobłonnikowe oraz ciężkostrawne. Należą do nich:
- niektóre warzywa np. kapusta, brukselka, papryka, cebula, kalafior,
- owoce niedojrzałe, ze skórką, bogate w błonnik (np. gruszki) i suszone,
- orzechy, nasiona i pestki np. migdały, orzechy włoskie, pestki dyni,
- nasiona roślin strączkowych np. soczewica, ciecierzyca, groch, fasola,
- pełnoziarniste produkty zbożowe np. pieczywo razowe, kasza pęczak, płatki owsiane górskie i zwykłe, kasza gryczana, otręby,
- tłuste mięso – wołowe (np. antrykot, łopatka), wieprzowe (np. boczek, karkówka), gęsina, baranina,
- konserwy mięsne i niskiej jakości przetwory mięsne np. kiełbasy, pasztety, parówki,
- wędzone ryby i konserwy rybne,
- wysokotłuszczowe produkty mleczne np. śmietana, śmietanka, sery topione, sery żółte , mleko zagęszczone,
- dania typu fast food,
- słodycze,
- mocna kawa i herbata,
- ostre przyprawy np. pieprz, chili, ocet.
Co można jeść na diecie bezresztkowej?
Wbrew pozorom zasób żywności dozwolonej na diecie bezresztkowej jest szeroki. Posiłki można przygotowywać w oparciu o następujące produkty spożywcze:
- lekkostrawne warzywa – najlepiej bez skórki, gotowane w wodzie lub na parze – np. pomidory, ogórki, marchewka, sałata masłowa, szpinak, dynia, cukinia,
- ziemniaki – gotowane lub w formie purre,
- dojrzałe, miękkie owoce bez skórki, owoce gotowane lub w postaci musów np. banany, morele, brzoskwinie, jabłka(bez skórki, truskawki,
- oczyszczone produkty zbożowe np. jasna mąka (np. pszenna, ryżowa, jaglana), jasne pieczywo (np. kajzerki, chleb zwykły, bagietki), drobne kasze (np. jaglana, kukurydziana, manna), płatki ryżowe lub jaglane, biały ryż,
- chude mięso z indyka lub kurczaka bez skóry, królik, cielęcina, jagnięcina, sporadycznie chuda wołowina (np. polędwiczka) i chuda wieprzowina (np. polędwiczka, schab),
- chude ryby np. dorsz, miruna, pstrąg, okoń,
- jaja – gotowane na miękko lub w formie jajecznicy na parze,
- przetwory mleczne o niskiej lub średniej zawartości tłuszczu np. jogurt naturalny, maślanka, kefir, mleko, twaróg, mozzarella light,
- oleje roślinne (dodawane do gotowych potraw) np. oliwa z oliwek, olej rzepakowy, olej słonecznikowy,
- łagodne przyprawy np. koperek, natka pietruszki, bazylia, oregano, cynamon, wanilia,
- napar z rumianku, melisy, pokrzywy.
Przykładowy jadłospis dla diety bezresztkowej
Śniadanie: Wysokobiałkowy budyń z kaszy jaglanej ugotowanej do miękkości na mleku 2% tł. z dodatkiem masła, a następnie zblendowany z dodatkiem odżywki białkowej, plasterki dojrzałego banana
II śniadanie: Pszenny naleśnik z dżemem truskawkowym i chudym twarożkiem
Obiad: Dorsz pieczony z plasterkami cytryny i koperkiem, ryż basmati i ugotowana marchewka polana oliwą z oliwek i posypana natką pietruszki
Podwieczorek: Zupa krem z dyni i ziemniaków z kleksem z jogurtu greckiego
Kolacja: Kajzerka z serkiem kanapkowym, chudą wędliną drobiową dobrej jakości, sałatą i pomidorem bez skórki
Szukasz smacznej i zbilansowanej diety pudełkowej z dostawą pod drzwi, która rozkręci Twój metabolizm? Przetestuj catering dietetyczny WygodnaDieta.pl! Spośród szerokiej oferty jadłospisów wybierz ten, który najbardziej odpowiada Twoim indywidualnym potrzebom. Nie wiesz, na którą dietę się zdecydować? Skorzystaj z bezpłatnej konsultacji dietetycznej, codziennie pod numerem tel. 22 730 00 69. Specjalista doradzi, czy lepsza będzie dieta pudełkowa niskokaloryczna, wegetariańska, z niskim IG... Dla wymagających dostępna jest również dieta pudełkowa z wyborem menu.
Bibliografia:
- Szpital Uniwersytecki w Krakowie: Dieta bezresztkowa. (https://www.su.krakow.pl/repozytorium-plikow/strefa-pacjenta/zalecenia-po-hospitalizacji
