Dieta ketogeniczna w wielu przypadkach przynosi cenne korzyści, m.in. wspomaga utratę masy ciała oraz reguluje poziom insuliny i parametry lipidowe. Niestety istnieją także przeciwwskazania do stosowania tego modelu, a nieprawidłowo skomponowany jadłospis może spowodować powikłania i problemy zdrowotne. Sprawdzamy, czy dieta keto obciąża wątrobę i jakie jest ryzyko związane ze stosowaniem tego modelu żywienia.
Spis treści:
- Wpływ diety ketogenicznej na wątrobę
- Dieta keto a stłuszczenie wątroby
- Potencjalne przyczyny bólu wątroby na diecie keto
- Objawy niepożądane w diecie keto – ból brzucha i nie tylko
- Czy produkty spożywane na diecie ketogenicznej mogą mieć zły wpływ na wątrobę?
- Jak minimalizować ryzyko obciążania wątroby na diecie keto?
- Objawy problemów z wątrobą na diecie keto
- Rola regularnych badań w monitorowaniu zdrowia wątroby
- Bezpieczne praktyki dietetyczne na diecie ketogenicznej
- Przykładowe jadłospisy minimalizujące obciążenie wątroby
Wpływ diety ketogenicznej na wątrobę
Dieta ketogeniczna jest specyficznym sposobem żywienia, którego zasady opierają się na zwiększeniu podaży tłuszczu i zmniejszeniu zawartości węglowodanów. Dostarczanie głównie produktów zawierających tłuszcze prowadzi w organizmie do ketozy – stanu, w którym zamiast glukozy jednostką energetyczną dla komórek stają się ciała ketonowe.
Ciała ketonowe są syntetyzowane z dostarczanego wraz z dietą tłuszczu. Proces ten przebiega w wątrobie i to ten narząd jest odpowiedzialny za prawidłowy przebieg procesów metabolicznych, dzięki którym w warunkach niedostatecznej ilości glukozy zachodzi ketoza. Prawidłowa czynność wątroby jest zatem niezbędna, aby dieta ketogeniczna była nie tylko skuteczna, ale również bezpieczna dla zdrowia.
Zaczynając przygodę z dietą ketogenną, należy wykonać szereg badań medycznych, aby nie zaszkodzić zdrowiu oraz nie dopuścić do pogłębienia zaburzeń wątrobowych. Bezwzględnym przeciwwskazaniem do stosowania tego modelu są choroby wątroby, np. marskość czy niewydolność wątroby. Dieta keto może bowiem dodatkowo obciążać ten narząd.
Dieta keto a stłuszczenie wątroby
Niealkoholowa choroba stłuszczeniowa wątroby (w skrócie NAFLD) objawia się postępującym zapaleniem i włóknieniem struktur wątrobowych. Mogłoby się wydawać, iż jest to przeciwwskazanie do stosowania diety ketogenicznej. Naukowcy doszli jednak do innego wniosku. Odpowiednio zbilansowana, normokaloryczna dieta keto wspomaga leczenie NAFLD i pomaga w zahamowaniu postępowania procesów zapalnych oraz włóknienia wątroby.
Potencjalne przyczyny bólu wątroby na diecie keto
Każda nieprawidłowo skomponowana dieta może wiązać się z niepożądanymi dolegliwościami. Tak też jest w przypadku diety ketogenicznej. Ze względu na dużą zawartość tłuszczu menu keto obciąża wątrobę i układ naczyniowy. Komponując posiłki, należy zadbać o to, aby tłuszcze pochodziły ze zdrowych źródeł. Należy unikać tłustych produktów mięsnych oraz żywności zawierającej duże ilości kwasów tłuszczowych nasyconych i kwasów trans.
Zwiększona zawartość tłuszczów w diecie wpływa na czynność wydzielniczą wątroby. Wzmożone wydzielanie żółci u osób z predyspozycjami może powodować jej zastój i w efekcie rozwój kamicy żółciowej.
Objawy niepożądane w diecie keto – ból brzucha i nie tylko
Zbyt długie stosowanie diety oraz nieprawidłowy dobór produktów podczas przygotowywania posiłków mogą prowadzić do poważnych konsekwencji zdrowotnych. Wśród najczęstszych dolegliwości są:
- ból brzucha,
- zaparcia,
- nudności i wymioty,
- osłabienie,
- ból głowy,
- zaburzenia trawienne.
Czy produkty spożywane na diecie ketogenicznej mogą mieć zły wpływ na wątrobę?
Przy planowaniu posiłków na diecie keto należy skupić się na produktach wysokotłuszczowych, które zawierają zdrowe, jednonienasycone oraz wielonienasycone kwasy tłuszczowe. Działają one przeciwzapalnie oraz przeciwnowotworowo i wpływają na poprawę profilu lipidowego.
W diecie keto należy wystrzegać się produktów dostarczających nasycone kwasy tłuszczowe oraz kwasy tłuszczowe trans, które podwyższają stężenie cholesterolu we krwi i zwiększają ryzyko rozwoju miażdżycy, nadwagi i otyłości.
Jak minimalizować ryzyko obciążania wątroby na diecie keto?
W diecie keto należy pamiętać o spożywaniu posiłków w mniejszych porcjach. Dieta ketogenna składa się głównie z produktów tłuszczowych, które charakteryzują się większą kalorycznością. Duże porcje dań wysokotłuszczowych powodują wzmożone wydzielanie żółci, która jest niezbędna do emulgowania tłuszczów, czyli rozbijania ich na mniejsze, lepiej przyswajalne cząsteczki. Żółć wytwarzana w zbyt dużych ilościach może zalegać w przewodzie żółciowym, co w konsekwencji może prowadzić do powstawania kamieni.
Bardzo ważne jest zatem regularne spożywanie posiłków o mniejszej gramaturze. Należy uwzględnić 3–4 posiłki w ciągu dnia, aby dać wątrobie czas na wytworzenie ciał ketonowych i regenerację. Jeżeli odczuwasz potrzebę jedzenia między głównymi daniami, możesz sięgnąć po garstkę orzechów lub owoców jagodowych, jednak pamiętaj, aby nie podjadać zbyt często. Odpowiednio skomponowana dieta powinna zaspokoić głód.
Objawy problemów z wątrobą na diecie keto
W momencie, kiedy dieta ketogeniczna zaczyna szkodzić organizmowi, pojawiają się objawy, których absolutnie nie należy bagatelizować. Każdy problem z wątrobą może prowadzić do niewydolności tego narządu, a w konsekwencji do marskości lub nowotworu. Są to nieodwracalne i szybko postępujące schorzenia wątroby. Objawy zaburzeń czynności wątroby dotyczą wielu narządów, a należą do nich:
- ból w prawym podżebrzu,
- świąd skóry,
- żółtaczka,
- wrażliwość skóry i szybkie pojawianie się siniaków,
- utrata apetytu,
- spadek masy ciała,
- obrzęki.
Jeżeli zaobserwujesz u siebie którykolwiek z objawów zaburzeń wątrobowych, koniecznie skonsultuj się z lekarzem. Zdiagnozowanie dolegliwości we wczesnym stadium w wielu przypadkach daje możliwość cofnięcia zmian w wątrobie, na przykład na etapie zapalenia lub zwłóknienia. Bywa, że konieczne jest zaprzestanie stosowania diety keto i rozpoczęcie terapeutycznej diety wątrobowej, która odciąża chory narząd i pozwala na jego sprawną regenerację.
Rola regularnych badań w monitorowaniu zdrowia wątroby
Kondycję wątroby należy sprawdzić przed rozpoczęciem diety i kontrolować podczas stosowania. Wykonanie badań laboratoryjnych i obraz USG pozwalają na szybką ocenę czynności wątroby. Zapewnia to kontrolę nad stanem narządu i szybkie wykrycie ewentualnych zagrożeń związanych z nieprawidłowo stosowaną dietą keto.
W wątrobie zachodzi wiele procesów metabolicznych oraz detoksykacyjnych, więc kiedy narząd nie pracuje prawidłowo, dochodzi do ogólnoustrojowej niewydolności. Z tego powodu należy rzetelnie kontrolować stan wątroby podczas stosowania diety ketogenicznej.
Bezpieczne praktyki dietetyczne na diecie ketogenicznej
Aby cieszyć się korzyściami płynącymi z diety keto, należy przestrzegać zasad diety keto i planować zróżnicowane posiłki. Oto przydatne wskazówki:
- Wybieraj zdrowe produkty wysokotłuszczowe: tłuste ryby morskie, orzechy, nasiona, nierafinowane oleje roślinne (rzepakowy, lniany), oliwę z oliwek.
- Ogranicz spożycie przetworzonych produktów mięsnych: kabanosów, kiełbas, mielonek, konserw.
- Spożywaj małe porcje posiłków w równych odstępach czasu
- Jedz 3–4 posiłki dziennie.
- Dodawaj do potraw źródła zdrowych tłuszczów: oleje roślinne, orzechy, nasiona.
- Wykorzystuj dozwoloną mąkę: kokosową i migdałową.
- Sporządzaj potrawy z wykorzystaniem suszonych lub świeżych ziół, które urozmaicą Twoją dietę ketogeniczną.
Z początku przygotowywanie posiłków na diecie ketogennej może sprawiać trudności. Ułatwieniem może być dla Ciebie dieta pudełkowa, która będzie dopasowana do indywidualnych potrzeb Twojego organizmu.
Przykładowe jadłospisy minimalizujące obciążenie wątroby
Poniżej prezentujemy przykładowy jadłospis diety ketogenicznej, które ograniczą ryzyko powikłań wątrobowych.
Dzień 1
- Śniadanie: omlet z jaj smażony na oleju rzepakowym z serem fetą, pomidorem, rukolą, pestkami dyni skropiony oliwą z oliwek
- Obiad: pieczone kawałki łososia z kalafiorem i prażonymi nasionami słonecznika
- Kolacja: sałatka ze szpinakiem, serem camembert, papryką, ogórkiem i orzechami włoskimi
Dzień 2
- Śniadanie: koktajl na bazie mleka kokosowego z borówkami, olejem rzepakowym i migdałami
- Obiad: duszona pierś z indyka z cebulą, czosnkiem, papryką i pomidorem
- Kolacja: sałatka z awokado, jajkiem, papryką, ogórkiem i nasionami słonecznika, skropiona oliwą z oliwek
