Dieta na zgagę – jak się odżywiać, aby uniknąć dyskomfortu?

Zgaga najczęściej jest określana jako uczucie pieczenia/ dyskomfortu w okolicy przełyku lub pieczenia za mostkiem. Najczęściej jest spowodowana cofaniem się treści żołądkowej do przełyku. Codzienna zgaga może negatywnie wpływać na jakość życia i utrudniać funkcjonowanie. Jaka dieta na zgagę jest zalecana przez lekarzy? Wyjaśniamy, co jeść na zgagę oraz jak powinien wyglądać jadłospis diety przy zgadze.

Spis treści:

1. Co wywołuje zgagę?
2. Dieta na zgagę – produkty wskazane
3. Dieta na zgagę – produkty niewskazane
4. Domowe sposoby na zgagę
5. Dieta na zgagę – jadłospis

Co wywołuje zgagę?

Do głównych przyczyny zgagi zalicza się chorobę refluksową przełyku (gastroesophageal reflux disease – GERD), której objawem jest cofanie się treści z żołądka do przełyku. GERD należy do najczęstszych przyczyn, ale zgaga może pojawić się również np. w wyniku przejedzenia. Spożywanie dużych posiłków, tłustych lub pikantnych potraw, a także kofeiny, alkoholu czy soków cytrusowych może zwiększać ryzyko zgagi. Również nadmierna masa ciała może zwiększać ciśnienie w jamie brzusznej, co sprzyja refluksowi.

Wykazano także, iż palenie papierosów może osłabiać działanie dolnego zwieracza przełyku, co ułatwia cofanie się treści pokarmowej i może sprzyjać zgadze. W ciąży zmiany hormonalne i rosnąca macica mogą powodować zmiany w przestrzeni jamy brzusznej, co również zwiększa ryzyko zgagi. Zgagę mogą nasilać lub wywoływać również stres i niektóre leki. Jeśli zgaga jest uciążliwa lub częsta, należy skonsultować się z lekarzem, ponieważ może to być objawem poważniejszych problemów, np. wrzodów żołądka czy choroby refluksowej przełyku. Specjalista może też doradzić, czego unikać przy zgadze oraz co jeść, żeby nie mieć zgagi.

Dieta na zgagę – produkty wskazane

Jak powinna wyglądać dieta przy zgadze? Istnieje kilka produktów, które mogą pomóc złagodzić objawy i zmniejszyć ryzyko wystąpienia dyskomfortu. Wśród tego, co jeść przy zgadze, są:

• niskotłuszczowe produkty mleczne, np. jogurty naturalne, kefiry, chude i półtłuste sery twarogowe, ser mozzarella light, mleko o niskiej zawartości tłuszczu,
• warzywa, najlepiej obrane i ugotowane, np. ziemniaki, cukinia, marchew, szpinak, brokuły,
• pieczywo pszenne i oczyszczone produkty zbożowe, np. drobne kasze: kuskus, manna, kukurydziana; biały ryż, jasne makarony: pszenne, ryżowe; płatki zbożowe naturalne: owsiane, jęczmienne, orkiszowe,
• owoce o niskiej kwasowości: jabłka, gruszki, melony, banany (na zgagę działają wyjątkowo dobrze, ponieważ neutralizują kwasy żołądkowe),
• chude mięso np.: kurczak, indyk, cielęcina, królik bez skóry,
• chude ryby np. dorsz, sola, morszczuk, miruna, sandacz, leszcz, szczupak, okoń,
• jaja gotowane na miękko, na twardo i w koszulce, jajecznica i omlet smażony bez tłuszczu lub z niewielkim dodatkiem tłuszczu,
• niektóre tłuszcze np. oliwa z oliwek czy awokado,
• woda.

Sprawdź także: Nawodnienie organizmu – ile powinno się pić wody?

Popularne jest przekonanie, że jogurt na zgagę i kefir na zgagę to doskonałe metody na złagodzenie dolegliwości. Rzeczywiście mogą one przynieść chwilową ulgę, ale nie wyeliminują źródła problemu. Żeby na zawsze pożegnać się z objawami, należy skonsultować się z lekarzem. Zamiast skupiać się na tym, co pić przy zgadze albo co zjeść na zgagę, gdy już doskwiera – należy zmienić dietę i zapobiegać pojawianiu się dolegliwości. Z podobną rezerwą należy podchodzić do innych metod działających objawowo. Można wykorzystywać właściwości imbiru, który może przeciwdziałać nudnościom, ale nie pomijając gruntownych zmian w diecie i konsultacji z lekarzem.

Dieta na zgagę – produkty niewskazane

Czego nie jeść przy zgadze, gdy ma się skłonności do refluksu? Istnieje kilka produktów, które mogą zaostrzyć objawy i powodować nasilenie dyskomfortu. Są to:

• tłuste potrawy, np. smażone jedzenie, fast foody, tłuste mięsa czy tłuste sosy – mogą spowolnić trawienie i zwiększać ryzyko wystąpienia zgagi,
• kwaśne owoce, np. cytryny, pomarańcze, grejpfruty czy świeże jagody – mogą drażnić przełyk i zwiększać ryzyko zgagi.
• czekolada,
• kawa – kofeina zawarta w kawie może zwiększać produkcję kwasu żołądkowego i nasilać zgagę,
• ostre przyprawy, pikantne potrawy – mogą drażnić błonę śluzową przełyku i zwiększać ryzyko wystąpienia zgagi,
• alkohol – może osłabiać mięśnie dolnego zwieracza przełyku i zwiększać ryzyko refluksu żołądkowo-przełykowego,
• soki owocowe i napoje gazowane – mogą drażnić błonę śluzową przełyku, co zwiększa ryzyko wystąpienia zgagi. Warto dowiedzieć się, co i ile pić na diecie, by uniknąć dyskomfortu.

Należy pamiętać, iż reakcje na produkty mogą się różnić, więc ważne jest obserwowanie organizmu i tego, które potrawy powodują nasilenie zgagi.

Domowe sposoby na zgagę

Pierwszym krokiem w leczeniu zgagi powinna być normalizacja masy ciała (w przypadku nadwagi lub otyłości). Najlepiej przejść na zbilansowaną dietę redukcyjną, zwracając przy tym uwagę, aby spożywane posiłki nie zawierały produktów, które nasilają dolegliwości. Dobrym rozwiązaniem może okazać się dieta pudełkowa o odpowiednio dobranej kaloryczności, dopasowana do potrzeb organizmu.

U osób palących papierosy konieczne jest zwalczenie nałogu, który może mieć wpływ na zmniejszone napięcie dolnego zwieracza przełyku oraz pogarszać perystaltykę przełyku i wywoływać kaszel.

Domowym sposobem na zmniejszenie ryzyka występowania zgagi jest niespożywanie posiłków przed snem. Ostatnie danie najlepiej zjeść na 2–3 h przed snem. Zasypianie z pełnym żołądkiem może bowiem nasilać zgagę.

U wielu osób korzystne może być również unikanie noszenia ciasnych ubrań, które uciskają okolicę brzucha, np. pasków.

Do domowych sposobów na zgagę możemy zaliczyć również uniesienie wezgłowia łóżka. U osób z chorobą refluksową przełyku dobrze sprawdzi się także regularna, umiarkowana aktywność fizyczna, w tym ćwiczenia aerobowe. Wykazano bowiem niższą częstość występowania choroby refluksowej przełyku u pacjentów regularnie podejmujących aktywność fizyczną. Ma to pozytywny wpływ na wzmocnienie mięśni poprzecznie prążkowanych przepony.

Sprawdź także: Dieta low FODMAP – wesprzyj swoje jelita

Dieta na zgagę – jadłospis

Trudno przedstawić jeden uniwersalny jadłospis na zgagę, ponieważ to, co u jednej osoby wywołuje dolegliwości, wcale nie musi być problematyczne dla drugiej. Czasami sprawdzi się dieta lekkostrawna eliminująca niezalecane produkty będzie słusznym rozwiązaniem - sprawdź naszą lekkostrawną dietę pudełkową. Należy natomiast uważnie obserwować reakcje organizmu i pojawiające się dolegliwości. Można w tym celu przez kilka dni skrupulatnie prowadzić tzw. dziennik żywieniowy i zapisywać w nim spożywane dania oraz dolegliwości pojawiające się po danym posiłku. Taki sposób obserwacji swojego organizmu może pomóc wyłapać produkty, które mogą wywoływać i nasilać zgagę.

Bibliografia

1. Pietrzak A.M., Rozpoznanie i leczenie choroby refluksowej – wytyczne Polskiego towarzystwa Gastroenterologii 2022 w pigułce, „Lekarz POZ”, 2022 8(2).
2. Świdnicka-Siergiejko A., Marek T., Waśko-Czopnik D. i wsp., Postępowanie diagnostyczno terapeutyczne w chorobie refluksowej przełyku. Konsensus Polskiego Towarzystwa Gastroenterologii 2022, „Medycyna Praktyczna”, 2022 (6).