Istnieją takie stany chorobowe, w których przyjmowanie pokarmów w tradycyjny sposób nie jest możliwe. Spożywa się wtedy produkty rozdrobnione i stosuje jadłospis o zmienionej konsystencji: dietę płynną, dietę płynną wzmocnioną lub dietę papkowatą. Sprawdź, co jeść na diecie płynnej, jakie posiłki są wskazane oraz poznaj przepisy dla diety płynnej i półpłynnej.
Spis treści:
- Dieta płynna – na czym ona polega?
- Wskazania do stosowania diety płynnej
- Dieta płynna przed kolonoskopią – co jeść?
- Dieta płynna a odchudzanie – efekty
- Zasady diety płynnej
- Zasady diety płynnej wzmocnionej
- Przykładowy jadłospis diety płynnej
- Jadłospis diety płynnej/półpłynnej
- Przepisy diety płynnej po operacji
Dieta płynna – na czym ona polega?
Dieta płynna jest lekkostrawna i należy do diet o zmienionej konsystencji. Polega na spożywaniu przez określony czas wyłącznie płynnych pokarmów. Jest to strategia dietetyczna często stosowana w celu łagodzenia dolegliwości pokarmowych i utrzymania odpowiedniego nawodnienia organizmu. Istnieją także inne rodzaje diety o zmienionej konsystencji: dieta papkowata, dieta płynna wzmocniona, dieta do żywienia przez zgłębnik lub przetokę czy dieta kleikowa, które są stosowane w ściśle określonych przypadkach.
Podstawą diety płynnej jest dbanie o odpowiednie nawodnienie. Dlaczego ważne jest nawodnienie organizmu? Ile powinno się pić wody? Woda jest podstawą każdej diety, nie tylko płynnej. Bez niej niemożliwe są procesy metaboliczne i prawidłowe funkcjonowanie organizmu. Średnie zapotrzebowanie szacuje się na 35 ml płynów na kilogram masy ciała. Warto dbać o odpowiednią podaż wody nie tylko na diecie leczniczej.
Wskazania do stosowania diety płynnej
Dietę płynną łatwostrawną stosuje się w ostrych stanach zapalnych żołądkowo-jelitowych (przy wymiotach, nudnościach, biegunkach), po niektórych zabiegach operacyjnych w obrębie przewodu pokarmowego (wówczas jest to np. specjalna dieta płynna po operacji szczęki), w schorzeniach jamy ustnej i przełyku, w innych chorobach związanych z problemami z przyjmowaniem pożywienia czy występowaniem zespołu złego wchłaniania i trawienia (niektóre choroby nerulogiczne, nowotworowe, stany zapalny, urazy), a także w przypadku innych stanów chorobowych, jeśli są ku temu wskazania. Lekarz może też zalecić dietę płynną przed badaniem np. kolonoskopią.
Dieta płynna przed kolonoskopią – co jeść?
Aby prawidłowo przygotować się do badania jelit, wskazane jest odpowiednie żywienie. Na dzień przed badaniem najlepiej zastosować dietę płynną czy niskoresztkową. Dobrze sprawdzą się zatem dania lekkostrawne np.: zupy krem, bulion warzywny czy różnego rodzaju kisiele i budynie. Niewskazane są: grillowanie, smażenie czy pieczenie.
Dieta płynna a odchudzanie – efekty
Niektórzy zastanawiają się, ile można schudnąć na diecie płynnej i bez zastanowienia wyszukują w internecie, jak robić koktajle odchudzające. Diety płynne nie są jednak wskazane w celu redukcji nadmiernej masy ciała, ponieważ mogą być niedoborowe w niektóre witaminy i składniki mineralne. Nie istnieje magiczny sposób na zrzucenie wagi i ani biała herbata na odchudzanie, ani restrykcyjne monodiety nie są dobrym pomysłem, by zdrowo i na stałe zmniejszyć masę ciała. Dietę płynną należy stosować tylko w ściśle uzasadnionych przypadkach. Jeśli potrzebujesz wsparcia w odchudzaniu, wypróbuj catering dietetyczny o odpowiednio dobranej energetyczności i skonsultuj się z dietetykiem. To bezpieczny sposób na osiągnięcie wymarzonej sylwetki bez szkody dla organizmu.
Sprawdź także: Dieta sokowa – zasady, efekty. Czy warto ją stosować?
Zasady diety płynnej
Podstawową zasadą diety jest spożywanie wyłącznie płynów. Zalecane jest picie wody przegotowanej, wody mineralnej niegazowanej, naparu z rumianku, naparu z mięty oraz herbaty bez dodatku cukru. Jeśli lekarz wyrazi zgodę, do herbaty można dodać odrobinę cukru, cytryny lub sok owocowy.
Sprawdź także: Czerwona herbata: dlaczego warto włączyć ją do diety?
Co jeszcze można jeść na diecie płynnej? Czasami zaleca się choremu 5% kleik przecedzony przez gęste sito – ugotowany z kaszy jęczmiennej, ryżu czy płatków owsianych – a także chudy rosół z cielęciny lub chudego drobiu. Dieta płynna składa się z samych płynów, dlatego nie może być stosowana przez długi czas. Najczęściej zaleca się, by trwała jeden dzień lub 2 dni, by nie doprowadzić do niedożywienia chorego. W kolejnych dniach, gdy stan zdrowia pacjenta ulega poprawie, dodaje się do kleików źródła tłuszczu (np. żółtko, masło), a do soków można dodać żelatynę. Wprowadza się także kleiki cedzone i przecierane oraz namoczone w herbacie sucharki. Kolejnym krokiem jest wprowadzenie diety płynnej wzmocnionej, podczas której choremu podaje się posiłki zmiksowane. Po czasie stopniowo wprowadza się pokarmy stałe.
Zasady diety płynnej wzmocnionej
Dieta płynna wzmocniona powinna być lekkostrawna, a jej podstawą jest odpowiednia konsystencja. Niezalecane jest spożywanie produktów, które będą długo zalegały w przewodzie pokarmowym (np. smażonego mięsa, ryb, gruboziarnistych kasz, makaronów pełnoziarnistych, a także niektórych warzyw i owoców). Kluczowe jest, aby dostarczyć organizmowi odpowiednią ilość witamin i minerałów. Posiłki muszą być zatem ubogie w błonnik pokarmowy, pozbawione ostrych przypraw i składników wzdymających. Zasady te spełnia lekkostrawna dieta pudełkowa.
W diecie płynnej wzmocnionej posiłki podaje się doustnie, chyba że jest to niemożliwe, wtedy karmienie odbywa się przez sondę. Kluczowe jest, aby posiłki miały odpowiednią wartość energetyczną i odżywczą, tak aby nie doprowadzić do niedoborów pokarmowych. Kaloryczność diety należy ustalić indywidualnie, w zależności od zapotrzebowania pacjenta, jego masy ciała, wieku, płci oraz chorób towarzyszących. Najczęściej wynosi ona od 1600 do 2400 kcal lub więcej w przypadku zwiększonego katabolizmu.
Zwykle białko w diecie dostarcza 16–20% energii, a czasami do 24%. Tłuszcz pokrywa zapotrzebowanie energetyczne w 30–35%, a węglowodany dostarczają 44–54% kcal. Liczba posiłków zależy od zapotrzebowania energetycznego i objętości pożywienia. Objętość jednego posiłku nie powinna przekraczać 500 ml, a temperatura 37°C. Rytm podawania posiłków i ich objętość powinny zostać określone przez lekarza.
Przykładowy jadłospis diety płynnej
Jeśli zastanawiasz się, co można jeść na diecie płynnej, poniższe przepisy mogą okazać się pomocne.
Jadłospis diety płynnej/półpłynnej
Śniadanie: zupa mleczna z kaszą manną, pieczywo pszenne namoczone w herbacie, napój owocowy
II śniadanie: herbata, jajko na miękko i namoczone pieczywo pszenne
Obiad: zupa koperkowa z lanym ciastem, budyń z mięsa, sos pomidorowy, papka z ziemniaków purée, szpinak, herbata z cytryną
Kolacja: koktajl mleczno-owocowy, kawa zbożowa z mlekiem, papka z kaszy z twarożkiem i musem jabłkowym
Przepisy diety płynnej po operacji
Dietę płynną po operacji stosuje się zgodnie ze wskazaniami lekarza. Wśród posiłków można uwzględnić np.:
- koktajl z odżywką białkową z mlekiem bez laktozy i bananem,
- koktajl z mlekiem bez laktozy, mango, bananem i purée z dyni,
- lekkostrawny krem z cukini i ziemniaków.
Jak widać przepisy i posiłki na diecie płynnej/papkowatej nie należą do urozmaiconych, ale należy pamiętać, iż jadłospis tego typu jest stosowany najczęściej przez bardzo krótki okres.
