Dieta bezbiałkowa to model żywienia, który jest elementem terapii w pewnych sytuacjach klinicznych i wymaga wykluczenia z jadłospisu źródeł protein. To, jak ograniczyć białko w diecie i co można jeść na diecie bezbiałkowej, muszą wiedzieć przede wszystkim osoby zmagające się z niewydolnością lub zaburzeniami pracy nerek. Prawidłowo opracowany jadłospis jest istotnym elementem leczenia i bezpośrednio wpływa na samopoczucie i stan zdrowia.
Spis treści:
- Dieta bezbiałkowa – kto powinien z niej skorzystać?
- Na czym polega dieta bezbiałkowa?
- Produkty, których należy unikać na diecie bezbiałkowej
- Co można jeść na diecie bezbiałkowej?
- Dieta bezbiałkowa – produkty, które nie zawierają białka
- Dieta bezbiałkowa – co można jeść?
Dieta bezbiałkowa – kto powinien z niej skorzystać?
Przepisy diety bezbiałkowej, a dokładniej niskobiałkowej, często są stosowane przez pacjentów w trakcie terapii chorób nerek. Gdy nerki są uszkodzone (niewydolne), mają problem z usuwaniem produktów przemiany materii. W efekcie może to prowadzić do gromadzenia się toksyn (ksenobiotyków) w organizmie.
Organizm trawi białko i przetwarza (metabolizuje) tak, aby móc następnie je wykorzystać. Choć są to niezbędne procesy, to podczas ich przebiegu wytwarzane są produkty azotowe, które są dodatkowym „obciążeniem” dla nerek. W normalnych warunkach organizm jest w stanie bez problemu poradzić sobie z przetworzeniem powstałych związków, jednak wszystko wygląda nieco inaczej, kiedy nerki nie pracują w prawidłowy sposób. W takich sytuacjach ograniczenie spożycia białka pomaga zmniejszyć ilość toksycznych produktów, a to może przyczynić się do spowolnienia postępu niewydolności nerek.
Spożycie produktów bezbiałkowych jest rekomendowane także w przypadku rzadkiego zaburzenia metabolicznego – fenyloketonurii. W tej chorobie organizm nie jest w stanie prawidłowo przetwarzać aminokwasu – fenyloalaniny. Aminokwasy to podstawowe cząsteczki, które budują białka obecne w żywności. W takich sytuacjach ograniczenie spożycia produktów białkowych pomaga uniknąć szkodliwych skutków zdrowotnych wynikających z nagromadzenia nieprzetworzonych substancji w organizmie.
Warto podkreślić, że restrykcyjna dieta nie jest zalecana dla osób zdrowych. Białko w diecie jest niezbędne dla prawidłowego rozwoju, budowy mięśni i innych tkanek, regeneracji oraz prawidłowego funkcjonowania układu odpornościowego, hormonalnego i kostnego.
Sprawdź także: Mleko – które jest najzdrowsze? Rodzaje i wartość odżywcza mleka
Na czym polega dieta bezbiałkowa?
Chociaż sama nazwa jadłospisu diety bezbiałkowej może nasuwać zasady, to warto wyjaśnić kilka kontrowersyjnych kwestii, np. czy możliwe jest całkowite wykluczenie białka?
Dieta bezbiałkowa (niskobiałkowa) zakłada ograniczenie spożycia białka do minimum. Przestrzeganie ścisłej diety bezbiałkowej jest bardzo trudne, a często nawet niemożliwe, ponieważ białko jest obecne w większości produktów spożywczych – choć w różnych ilościach. W praktyce dieta polega na starannym wybieraniu produktów, które zawierają bardzo małą zawartość białka, oraz na maksymalnym ograniczaniu tych, które są jego bogatym źródłem.
Należy pamiętać, że każda dieta – zwłaszcza wymagająca i restrykcyjna – musi być zawsze stosowana pod nadzorem dietetyka klinicznego. Dzięki temu możliwe jest uniknięcie niedoborów i uzupełnienie wszystkich składników niezbędnych do prawidłowego funkcjonowania.
Produkty, których należy unikać na diecie bezbiałkowej
Na diecie niskobiałkowej bardzo ważne są świadomość żywieniowa i umiejętność unikania produktów bogatych w proteiny. Białko znajduje się w wielu różnych pokarmach, ale najwięcej tego makroskładnika zawierają:
- mięso,
- produkty mięsne, np. wędliny, kiełbasy, parówki, pasztety,
- ryby,
- produkty produkowane z mleka, np. sery żółte, twarogi, jogurty, kefiry, maślanki,
- jaja,
- nasiona roślin strączkowych,
- białkowe produkty roślinne, np. tofu, produkty sojowe,
- pełnoziarniste produkty zbożowe, np. grube kasze, pieczywo razowe, płatki zbożowe,
- pestki,
- orzechy,
- nasiona,
- niektóre owoce,
- niektóre warzywa.
Ograniczając wymienione pokarmy, można znacząco obniżyć całkowite spożycie białka. Jednakże, zamiast całkowicie wykluczać konkretne produkty, w niektórych przypadkach lepiej jest spożywać je w bardzo ograniczonych ilościach lub wybierać warianty o obniżonej zawartości białka – zawsze pod kontrolą dietetyka.
Czasami dieta bez jajek, mięsa, czy ryb nie jest koniecznością. W takich przypadkach warto rozważyć opcję cateringu dietetycznego. Dieta pudełkowa ukierunkowana na potrzeby zdrowotne może znacząco ułatwić codzienne żywienie i będzie gwarancją, że organizm otrzyma wszystko, czego potrzebuje.
W takich przypadkach warto rozważyć dietę pudełkową z wyborem menu od Wygodnej Diety, która dzięki szerokiemu wyborowi dań pozwala na indywidualne dopasowanie jadłospisu do potrzeb zdrowotnych i preferencji smakowych, ułatwiając codzienne przestrzeganie zaleceń dietetycznych.
Co można jeść na diecie bezbiałkowej?
Niestety specyfika diety bezbiałkowej sprawia, że nie ma znaczenia ani to, czy mięso jest zdrowe, ani czy warto jeść orzechy i ryby. W większości przypadków te produkty po prostu nie mogą znajdować się w daniach bezbiałkowych, a witaminy czy składniki mineralne, których są źródłem, należy dostarczyć w inny sposób.
Choć dieta niskobiałkowa wymaga wprowadzenia ograniczeń, ale wcale nie musi oznaczać monotonnego, niesmacznego menu. Istnieje wiele produktów, które zawierają mniej białka oraz zamienników, które można wykorzystać w zbilansowanym jadłospisie diety bezbiałkowej.
Sprawdź także: Dieta paleo – na czym polega? Zasady diety paleolitycznej i lista produktów zalecanych. Zalety i wady diety paleo
Dieta bezbiałkowa – produkty, które nie zawierają białka
Produkty całkowicie wolne od białka są rzadkością, ponieważ większość pokarmów zawiera proteiny w mniejszej lub większej ilości. Najmniej białka mają:
- cukier,
- miód sztuczny,
- oleje roślinne, np. oliwa z oliwek, olej rzepakowy, olej kokosowy,
- tłuszcze roślinne, np. margaryna roślinna,
- napoje bezalkoholowe, np. woda, niektóre herbaty ziołowe, kawa bez dodatków.
Dieta bezbiałkowa – co można jeść?
Na rynku dostępne są specjalne produkty niskobiałkowe przeznaczone dla osób wymagających ścisłego ograniczenia białka w diecie. Wśród nich znajdują się:
- chleby niskobiałkowe,
- makarony niskobiałkowe,
- mąki niskobiałkowe,
- przekąski niskobiałkowe.
Produkty niskobiałkowe mają znacznie mniejszą zawartość białka, ale nie są uboższe w smaku i mniej wartościowe pod względem składników odżywczych. Wprowadzenie specjalnych produktów niskobiałkowych do jadłospisu pozwala na większą różnorodność posiłków i ułatwia przestrzeganie zaleceń dietetycznych.
