Komórki układu immunologicznego w stanach zapalnych „żywią się” glukozą dostarczaną do organizmu w węglowodanach. W teorii ograniczenie tego makroskładnika powoduje zmniejszenie aktywności prozapalnej układu odpornościowego. Pozostałe komórki organizmu mogą wykorzystywać ciała ketonowe, które powstają z rozkładu tłuszczy i białek, więc mogą nadal funkcjonować efektywnie. Czy może to być potwierdzenie leczniczego działania diety keto w chorobach autoimmunologicznych? Sprawdzamy!
Spis treści
- Jak dieta ketogeniczna wpływa na stany zapalne?
- Czy dieta ketogeniczna może pomóc w leczeniu chorób autoimmunologicznych?
- Wprowadzenie diety ketogenicznej przy chorobach autoimmunologicznych
- W przypadku jakich chorób autoimmunologicznych warto skorzystać z diety keto?
- Jak monitorować skuteczność diety ketogenicznej w łagodzeniu stanów zapalnych?
Jak dieta ketogeniczna wpływa na stany zapalne?
Potencjał diety ketogenicznej w leczeniu stanów zapalnych jest duży. Można nawet nazwać keto dietą przeciwzapalną. Komórki układu immunologicznego, które uczestniczą w zapaleniu „żywią się” glukozą z węglowodanów, więc wyeliminowanie tego makroskładnika pozbawia je pożywienia. Pozostałe komórki mogą czerpać energię z ciał ketonowych i funkcjonować efektywnie, co sugeruje, że ograniczenie węglowodanów może przyczynić się do łagodzenia stanów zapalnych.
Sprawdź także: Dieta przy zapaleniu żołądka
Zasady diety keto zostały co prawda opracowane do leczenia padaczki u dzieci, ale obecnie dieta ketogeniczna bywa stosowana również w przypadku innych schorzeń. W leczeniu stanów zapalnych nie ma konieczności ograniczania węglowodanów do minimum (co może wiązać się z powstaniem nowych problemów zdrowotnych, takich jak zmęczenie, bóle głowy, zaparcia). Każdą zmianę należy jednak wprowadzać stopniowo.
Keto to dieta niskowęglowodanowa, normobiałkowa i wysokotłuszczowa. Głównym źródłem energii są tłuszcze, białko należy dostarczać w normalnej ilości, a węglowodany ograniczyć. Dieta ketogeniczna jest wymagająca i nie jest odpowiednia dla wszystkich. Stosowanie menu zawsze warto skonsultować z lekarzem i dietetykiem. By mieć pewność, że dania będą odpowiednio zbilansowane, polecany jest catering dietetyczny. Dieta pudełkowa to też dobry sposób, by poznać specyficzne menu i zaobserwować, jak reaguje na nie organizm.
Czy dieta ketogeniczna może pomóc w leczeniu chorób autoimmunologicznych?
Choroby autoimmunologiczne wynikają z nadmiernej reakcji układu odpornościowego na komórki własnego organizmu. „Atakowanie” ich powoduje powstanie stanu zapalnego. Powiązanie między chorobami autoimmunologicznymi a dietą potwierdzają różne badania. Głównym problemem w tego rodzaju schorzeniach jest właśnie zapalenie. Najlepiej przebadany jest wpływ odżywiania na autoimmunologiczne choroby tarczycy. Korzystny wpływ diety ketogenicznej na tarczycę odczuwają m.in. osoby chore na Hashimoto.
W autoimmunologicznym zapaleniu tarczycy dieta ma bardzo duże znaczenie, ponieważ może nie tylko zmniejszać objawy choroby, ale również wspierać leczenie farmakologiczne. Hashimoto często łączy się z występowaniem insulinooporności, a dieta keto, ograniczająca podaż węglowodanów, może pomóc też regulować gospodarkę glukozową organizmu.
Naukowcy wciąż szukają niepodważalnych dowodów na wpływ diety ketogenicznej na niedoczynność tarczycy, ale wciąż rezultaty badań są niejednoznaczne. U niektórych pacjentów ograniczenie węglowodanów i zwiększenie podaży tłuszczów powoduje wręcz pogorszenie objawów. W niedoczynności tarczycy najważniejsze jest dbanie o odpowiednią podaż jodu i innych składników niedoborowych.
Sprawdź także: Dieta bezglutenowa – czym jest gluten?
Wprowadzenie diety ketogenicznej przy chorobach autoimmunologicznych
Tak jak podczas wprowadzania każdej zmiany, tak i na początkowym etapie wprowadzania diety keto należy przede wszystkim obserwować reakcje organizmu. Menu należy wprowadzać stopniowo. Warto pamiętać też o tym, że cukry – nawet dostarczane w niewielkiej ilości – powinny pochodzić ze zdrowych źródeł, np. warzyw, pestek, orzechów.
W chorobach autoimmunologicznych dieta nie powinna uwzględniać źródeł nasyconych kwasów tłuszczowych, czyli czerwonego i tłustego mięsa. Można natomiast wzbogacić menu o chudy nabiał, mięso drobiowe, jaja. Tłuszcze, które są głównym źródłem kalorii, powinny pochodzić ze źródeł nienasyconych kwasów tłuszczowych, czyli orzechów, oliwy z oliwek, oleju rzepakowego, oleju lnianego, czarnuszki, pestek dyni.
Sprawdź także: Duszone żeberka ze szpinakiem – keto przepis
W przypadku jakich chorób autoimmunologicznych warto skorzystać z diety keto?
Przykłady chorób autoimmunologicznych, w których stosowanie zbilansowanej diety keto może przynieść pozytywne efekty, to:
- choroba Hashimoto (autoimmunologiczne zapalenie tarczycy) – układ odpornościowy atakuje tarczycę, co prowadzi do jej uszkodzenia i zmniejszonej produkcji hormonów tarczycowych;
- stwardnienie rozsiane (SM) – układ odpornościowy atakuje osłonki mielinowe otaczające włókna nerwowe w mózgu i rdzeniu kręgowym. Prowadzi do ich uszkodzenia i zaburzeń przewodzenia impulsów nerwowych;
- reumatoidalne zapalenie stawów (RZS) – komórki układu odpornościowego atakują błonę maziową stawów. Powoduje to ich zapalenie, ból i sztywność.
Jak monitorować skuteczność diety ketogenicznej w łagodzeniu stanów zapalnych?
W celu monitorowania ketozy w organizmie należy regularnie wykonywać badania krwi oraz konsultować się z lekarzem. Interpretacja wyników morfologii pozwala na stwierdzenie, czy stan zapalny się zmniejszył lub zwiększył. Najważniejszymi wskaźnikami są:
- CRP (białko C-reaktywne) – jego stężenie wzrasta w ciągu 24-48 godzin od pojawienia się stanu zapalnego i szybko spada po ustąpieniu czynnika wywołującego. Wartości 10–100 mg/l wskazują na lokalny stan zapalny, a 100–1000 mg/l na uogólniony, rozległy stan zapalny;
- badanie OB (odczyn Biernackieo) – wartość OB zwiększa się w ciągu 24–48 godzin od zadziałania czynnika zapalnego i powoli (od 7 dni do kilku tygodni) wraca do normy po ustaniu stanu zapalnego.
Dodatkowo warto monitorować:
- poziom beta-hydroksymaślanu (BHB) we krwi – to główne ciało ketonowe, które ma właściwości przeciwzapalne;
- poziom cytokin prozapalnych – dieta ketogeniczna może zmniejszać ich produkcję;
- markery stresu oksydacyjnego – ketony mogą działać jako przeciwutleniacze;
- poziom glukozy i insuliny we krwi – dieta keto może wpływać na ich stabilizację;
- funkcje tarczycy – należy je monitorować, gdyż drastyczne ograniczenie węglowodanów może wpływać na pracę tego gruczołu.
Jeżeli dieta ketogeniczna powoduje poprawę stanu zdrowia, można zdecydować się na jej kontynuację.
