Dieta łatwostrawna to sposób żywienia często zalecany w okresie rekonwalescencji po różnych zabiegach. Lekarze zalecają dietę lekkostrawną po operacji ginekologicznej, wyrostka czy przepukliny. Jest ona ważna z wielu powodów, m.in.: ułatwia gojenie się ran, zmniejsza dyskomfort trawienny i zmniejsza ryzyko infekcji. Jakie dania warto włączyć do diety lekkostrawnej po operacji jelit czy po innym zabiegu? Co jeść, a jakich potraw lepiej unikać? Przedstawiamy porady i przykładowy jadłospis diety lekkostrawnej.
Spis treści:
- Jak dopasować posiłki do potrzeb organizmu po operacji?
- Podstawowe zasady diety lekkostrawnej
- Jakie pokarmy mogą powodować dyskomfort po operacji?
- Ile należy utrzymywać dietę lekkostrawną po operacji?
Jak dopasować posiłki do potrzeb organizmu po operacji?
Dieta zawsze powinna być dopasowana do masy ciała pacjenta, dolegliwości oraz ewentualnych schorzeń. Dla przykładu, u chorych z gorączką lub u osób z niedożywieniem zwiększa się wartość energetyczną jadłospisu.
Przy chorobach zapalnych jelit oraz przy biegunce powinno się zwiększyć podaż białka, a zmniejszyć udział błonnika pokarmowego, tłuszczu i cukru (miodu, dżemów itp.). Należy zatem obserwować dolegliwości, a także stan odżywienia, tak by móc indywidualnie dopasować zalecenia żywieniowe po operacji. Na szczęście obecnie istnieje wiele sposobów na wprowadzenie urozmaiconego jadłospisu i pomysłów na to, co jeść zamiast chipsów czy innych niezdrowych przekąsek, które na diecie lekkostrawnej po operacji wyrostka czy innych zabiegach chirurgicznych są surowo zakazane.
Podstawowe zasady diety lekkostrawnej
Na czym polega dieta lekkostrawna? Jej podstawową zasadą jest dostarczenie do organizmu wszystkich niezbędnych składników pokarmowych (witamin, składników mineralnych, makroskładników: białka, tłuszczu, węglowodanów) i ograniczenie produktów i potraw ciężkostrawnych. Ważne, aby jadłospis każdej diety lekkostrawnej (po operacji przepukliny czy innym zabiegu) był smaczny. Często po operacji łaknienie u pacjentów jest upośledzone.
Dieta łatwostrawna wskazana jest nie tylko po operacjach, ale i m.in. w chorobach nerek i dróg moczowych, w stanach zapalnych błony śluzowej żołądka i jelit, przy nadmiernej pobudliwości jelita grubego, przy nowotworach przewodu pokarmowego, przy zaburzeniach krążenia płucnego (zawale), w chorobach infekcyjnych przebiegających z gorączką czy u osób w wieku podeszłym.
Podstawą jest ograniczenie, a nawet wykluczenie produktów i potraw tłustych, smażonych, pieczonych w tradycyjny sposób, długo zalegających w żołądku, wzdymających i ostro przyprawionych. W ciągu dnia zaleca się spożywanie od 4 do 5 niewielkich objętościowo posiłków, w regularnych odstępach czasowych. Ostatni posiłek należy spożyć na 2 godziny przed snem.
Sprawdź także: Dlaczego należy jeść 5 posiłków dziennie?
W diecie lekkostrawnej ograniczeniu ulega podaż błonnika pokarmowego (do 25 g/dzień), w czym pomaga stosowanie różnych technik przygotowania potraw takich jak: obieranie, gotowanie, przecieranie przez sito i miksowanie. Zaleca się przygotowywanie przecierów i soków, dobieranie delikatnych warzyw i dojrzałych owoców, obieranie ze skórki, a także stosowanie oczyszczonych produktów zbożowych.
Jeśli chodzi o technologię przygotowania posiłków w diecie lekkostrawnej, najlepiej sprawdzi się gotowanie w wodzie, na parze czy w naczyniach bez wody. Warto wybierać także duszenie, obsmażanie produktów bez tłuszczu na patelniach do smażenia beztłuszczowego, oraz pieczenie w folii przezroczystej, w pergaminie, w naczyniach ceramicznych, na ruszcie, w piekarniku lub w opiekaczu elektrycznym. Nie należy smażyć ani piec potraw z dodatkiem tłuszczu. Potrawa nasiąknięta tłuszczem jest ciężkostrawna i długo zalega w żołądku. Tłuszcze najlepiej jest dodawać do gotowych dań.
Jakie przepisy dla diety lekkostrawnej po operacji sprawdzają się najlepiej? Poniżej przedstawiamy przykładowy jadłospis diety lekkostrawnej po operacji.
Śniadanie: kawa zbożowa z mlekiem niskotłuszczowym, kanapki z chleba pszennego, posmarowane awokado, z wędliną z indyka i plastrami pomidora bez skórki
II śniadanie: herbata owocowa, bułka pszenna z masłem i chudym twarogiem
Obiad: risotto marchewkowe z kurczakiem na wywarze warzywnym
Podwieczorek: twarożek o niskiej zawartości tłuszczu z musem jabłkowym
Kolacja: herbata ziołowa, gotowana chuda ryba np. dorsz, mintaj, morszczuk z gotowaną marchewką i cukinią
Jakie pokarmy mogą powodować dyskomfort po operacji?
Do produktów i dań przeciwwskazanych po operacji najczęściej zalicza się:
- pieczywo żytnie świeże, chleb razowy, pieczywo chrupkie żytnie, pieczywo z otrębami, gruboziarniste kasze, płatki owsiane,
- tłuste wędliny, konserwy, salceson, tłuste dojrzewające sery, serki topione, sery typu feta, sery typu fromage, kiszki, pasztety, kiełbasy, parówki, tłusty nabiał,
- tłuste i zawiesiste zupy na wywarach mięsnych, kostnych czy grzybowych, zasmażane, zaprawiane śmietaną, pikantne, na warzywach kapustnych, strączkowych, mocne rosoły, buliony, a także sosy cebulowe czy grzybowe,
- dodatki do zup, takie jak: kluski kładzione, grube makarony, łazanki, nasiona roślin strączkowych, gruboziarniste kasze, jaja gotowane na twardo,
- wszystkie smażone na tłuszczu potrawy półmięsne i bezmięsne, np. placki ziemniaczane, krokiety,
- tłuste gatunki mięs: wieprzowina, baranina, gęsi, kaczki, tłuste ryby: węgorz, tłusty karp, sum, a także potrawy smażone z mięsa zwierząt rzeźnych, drobiu i ryb, mięso marynowane czy wędzone, bigos czy fasolka po bretońsku,
- tłuszcze: słonina, smalec, boczek, łój, margaryny twarde,
- warzywa kapustne, cebula, czosnek, por, nasiona roślin strączkowych (np. groch, soczewica, ciecierzyca), ogórki, brukiew, rzepa, rzodkiewka, kalarepa, sałatki z majonezem czy musztardą, warzywa marynowane, solone,
- ziemniaki smażone, ziemniaki pieczone, frytki, chipsy,
- owoce: gruszki, daktyle, kawon, owoce marynowane, owoce suszone, czereśnie,
- wszelkiego rodzaju tłuste desery, tłuste ciasta, desery na bazie alkoholu, batony, lody, chałwa, słodycze z dodatkiem kakao, orzechy,
- ostre przyprawy: ocet, pieprz, papryka chili, pieprz cayenne, musztarda, curry, ziele angielskie, liść laurowy, gałka muszkatołowa, gorczyca,
- napoje: mocna kawa, mocna herbata, woda gazowana, słodkie napoje gazowane, mocne kakao, napoje alkoholowe.
Należy jednak pamiętać, iż najlepiej jest wykluczać z diety te produkty i pokarmy, po których pacjent odczuwa dolegliwości. Jeśli pacjent dobrze toleruje np. płatki owsiane i nieco większą ilość błonnika pokarmowego, a jego stan zdrowia na to pozwala, to warto zastanowić się, czy nie lepiej jest włączyć dobrze tolerowane produkty do diety.
Sprawdź także: O jak owsianka - porcja zdrowia na śniadanie
Dobór produktów powinien być zawsze uzależniony od indywidualnej tolerancji pacjenta. Dobrym pomysłem dla osób, które nie czują się biegłe w sztuce dietetycznej i kulinarnej, jest catering dietetyczny. Zamawiając posiłki skomponowane przez dietetyka i przygotowane przez profesjonalnych kucharzy, można mieć pewność, że dania przysłużą się zdrowiu.
Ile należy utrzymywać dietę lekkostrawną po operacji?
Nie ulega wątpliwości, iż odpowiednie żywienie po operacji to istotnym element powrotu do zdrowia. Trudno jednak jednoznacznie powiedzieć, jak długo powinna trwać dieta lekkostrawna po operacji. Inaczej może to wyglądać po operacji ginekologicznej, a jeszcze inaczej po operacji jelit. Zależy to bowiem od stanu zdrowia pacjenta. Każdy organizm jest inny, dlatego u każdego zalecany okres stosowania diety może być inny. Często zależy to od tego, jak długo utrzymują się dolegliwości po operacji. Należy zatem pamiętać, że konkretne zalecenia dietetyczne mogą różnić się w zależności od rodzaju operacji oraz indywidualnych potrzeb pacjenta. Jeśli istnieją wątpliwości odnośnie do tego, jak długo stosować dietę, warto skonsultować to z lekarzem czy dietetykiem.
