23.12.2024

Dieta planetarna – jak nasze wybory żywieniowe mogą ocalić naszą planetę?

Globus oraz różne formy jedzenia na tle roślin

Świat znajduje się w krytycznym momencie, w którym spożywana przez nas żywność nie tylko wpływa na nasze zdrowie, ale także na planetę. Wybierając produkty spożywcze zgodne z zasadami diety planetarnej, możemy odegrać istotną rolę w ochronie środowiska naturalnego. Czy zmiana diety dla planety to rzeczywiście dobry pomysł i co to w ogóle jest dieta planetarna? Wyjaśniamy w poniższym artykule.

Spis treści:

  1. Co to jest dieta planetarna?
  2. Założenia diety planetarnej
  3. Co można jeść, a czego unikać na diecie planetarnej?
  4. Po co stosować dietę planetarną?

Co to jest dieta planetarna?

Dieta planetarna, określana także jako dieta dla planety, to model żywienia, który wynika z przekonania o konieczności zapobiegania katastrofie ekologicznej. Dieta dla planety została stworzona przez Komisję EAT–Lancet, a dokładnie grupę specjalistów z 16 krajów. Założenia opublikowano 16 stycznia 2019 r. w ramach raportu w angielskim czasopiśmie medycznym „The Lancet”. Celem diety planetarnej jest promowanie zaleceń żywieniowych, które mają mieć korzystny wpływ na wyżywienie globalnej populacji ludności, a także minimalizowanie negatywnego wpływu na środowisko podczas produkcji żywności.

Różne formy jedzenia roślinnego

Założenia diety planetarnej

Zasady diety planetarnej są proste. Jednym z głównych założeń jest promowanie zrównoważonego odżywiania i spożywania różnorodnych produktów, głównie roślinnych: warzyw, owoców, pełnoziarnistych produktów zbożowych, orzechów i nasion. Zaleca się ograniczenie żywności pochodzenia odzwierzęcego, szczególnie mięsa czerwonego i przetworzonego, aby zmniejszyć emisje gazów cieplarnianych związanych z produkcją mięsa oraz ograniczyć zużycie zasobów naturalnych, takich jak woda i gleba. Dieta planetarna zachęca również do ograniczenia cukru i tłuszczów nasyconych.

Dietą, która korzystnie wpływa na planetę – w porównaniu do diety o modelu zachodnim – jest również dieta pescowegetariańska, czyli menu wegetariańskie z rybami. Jeśli chcesz wprowadzić zmiany w swojej diecie, dobrym pomysłem może okazać się dieta pudełkowa. Dzięki niej możesz zaoszczędzić czas i przetestować, czy odpowiada Ci jadłospis wegetariański czy wegański. Nie musisz też zastanawiać się nad składnikami skomplikowanych dań ani obliczać, ile kalorii ma sushi czy inne potrawy orientalnej kuchni. W cateringu Wygodna Dieta dbamy o to, by wszystkie składniki były pełnowartościowe oraz pochodziły z zaufanych źródeł, a dodatkowo na pudełkach podajemy wszystkie informacje o wartościach odżywczych. Jest to niebywale istotne, ponieważ w przypadku każdej diety najważniejsze jest dopasowanie jej do indywidualnych potrzeb organizmu i celów. W ramach wykupionego planu zapewniamy Ci bezpłatne konsultacje z doświadczonym dietetykiem i profesjonalne wsparcie w doborze jadłospisu pudełkowego i spersonalizowaniu go do Twoich osobistych wymagań.

Warto rozważyć skorzystanie z diety pudełkowej z wyborem menu od Wygodnej Diety, która oferuje szeroki wybór zdrowych i zbilansowanych posiłków. Taki catering dietetyczny pozwala dopasować jadłospis do indywidualnych potrzeb, wspierając jednocześnie zrównoważony styl życia i troskę o planetę.

Przykładowe składniki diety planetarnej

Co można jeść, a czego unikać na diecie planetarnej?

EAT-Lancet Commission podkreśla, że 50% jadłospisu diety planetarnej powinny stanowić:

  • świeże owoce,
  • warzywa,
  • orzechy.

Natomiast drugą połowę:

  • pełnoziarniste produkty zbożowe,
  • warzywa strączkowe: soczewica, ciecierzyca, fasola, groch itd.,
  • nierafinowane oleje,
  • warzywa skrobiowe w niewielkiej ilości, np. ziemniaki, bataty,
  • źródła białka zwierzęcego w niewielkiej ilości, w tym nabiał: mleko, jogurty itd.

Warto pamiętać, iż najlepiej jest korzystać z sezonowych warzyw i owoców. Jedzenie produktów lokalnych wpływa na mniejszy ślad węglowy. Dobrym sposobem jest także mrożenie warzyw i owoców w sezonie, tak aby móc cieszyć się ich cennymi właściwościami zdrowotnymi przez cały rok, bez konieczności wykorzystywania produktów pochodzących z dalekich krajów.

W diecie planetarnej ważne jest ograniczenie produktów takich jak:

  • mięso i jego przetwory,
  • produkty wysokoprzetworzone,
  • cukier dodany.

Sprawdź także: Lekkie i zdrowe grillowanie – to bardzo proste!

Jedzenie na diecie planetarnej

Po co stosować dietę planetarną?

Komisja EAT-Lancet podkreśla, iż obecny model produkcji żywności jest niekorzystny zarówno dla ludzi, jak i dla planety. Popularny zachodni system żywienia wpływa bowiem na równowagę środowiska przyrodniczego i szkodzi zdrowiu. Przemysł rolniczy emituje zbyt duże ilości dwutlenku węgla, co przyczynia się do globalnego ocieplenia, a to z kolei destabilizuje klimat i grozi katastrofą ekologiczną. Dodatkowo przemysłowa hodowla zwierząt pochłania ogromne zasoby wody słodkiej, której na Ziemi jest coraz mniej.

Produkcja żywności pochodzenia zwierzęcego jest niezrównoważona ekologicznie, zużywa bowiem znacznie większe ilości wody niż przy produkcji roślinnej. Problem stanowi także wykorzystywanie coraz większych areałów ziemi pod zasiewy paszowe. Dieta planetarna ma być jednym ze sposobów na przeciwdziałanie degradacji środowiska.

Nie bez znaczenia jest też stały wzrost liczby osób z nadwagą lub otyłością. Wiele osób z nadmierną masą ciała zastanawia się często, jak oszukać głód oraz co robić, by schudnąć. Tymczasem, stosując się do zasad diety dla planety, można zadbać o masę ciała i zmniejszać ryzyko wielu chorób dietozależnych. Prawidłowo zbilansowany jadłospis diety planetarnej bazuje na nieprzetworzonych produktach, a dania zapewniają sytość na dłużej, co sprzyja odchudzaniu. Należy jednak pamiętać, by dobrać dietę planetarną indywidualnie, uwzględniając: płeć, wiek, masę ciała, aktywność fizyczną, stan fizjologiczny oraz stan zdrowia.

Sprawdź także: Domowe przetwory, czyli sezon na owoce

Bibliografia:

  1. EAT-Lancet Commission, Food Planet Health. Healthy Diets From Sustainable Food Systems, „Lancet” 2019.

 

Szklanka wody mineralnej z cytryną
Porady dietetyka
16.07.2025

Nawodnienie w upały – 3 testy, które wykonasz w 5 minut

Odwodnienie podczas upałów może pojawić się szybciej, niż się tego spodziewasz, szczególnie gdy dużo się pocisz, nie masz apetytu i nie uzupełniasz elektrolitów. Często nie zdajemy sobie sprawy z jego pierwszych objawów, takich jak uczucie zmęczenia, spadek koncentracji czy bóle głowy. Warto zatem poznać proste testy, które w zaledwie kilka minut pomogą ocenić, czy Twój organizm jest odpowiednio nawodniony.

Nawodnienie w upały – 3 testy, które wykonasz w 5 minut
zdrowy posiłek na plażę
Porady dietetyka
15.07.2025

Co jeść przed pójściem na plażę? Oto produkty, których lepiej unikać

Plażowanie to nie tylko słońce, woda i relaks. Nie można zapomnieć, że to też wyzwanie dla organizmu. Wysoka temperatura, zmiany ciśnienia, aktywność fizyczna i długie przebywanie na słońcu sprawiają, że to, co zjesz przed wyjściem z domu, może zaważyć na całym Twoim dniu. Zamiast zmagać się z uczuciem ciężkości, sennością czy rozstrojem żołądka, lepiej wiedzieć, czego unikać.

Co jeść przed pójściem na plażę? Oto produkty, których lepiej unikać
zdrowe żywienie na wakacjach
Porady dietetyka
14.07.2025

10 zasad zdrowego żywienia na wakacjach – jak nie stracić formy?

Wakacje to czas odpoczynku i oderwania od codziennej rutyny. Dla wielu to także moment, w którym pojawia się stres związany z tym, że kilka dni luzu wystarczy, by zaprzepaścić efekty dotychczasowej diety czy treningów. Nieregularne posiłki, wakacyjne pokusy czy brak aktywności mogą sprawić, że po urlopie wracamy z dodatkowymi kilogramami. W tym artykule przedstawimy Ci 10 zasad zdrowego odżywiania na wakacjach, dzięki którym wrócisz nie tylko wypoczęty, ale i bez dodatkowych kilogramów.

10 zasad zdrowego żywienia na wakacjach – jak nie stracić formy?

Sprawdź, jak smaczne może być odchudzanie

Catering dietetyczny WygodnaDieta.pl pozwala nie tylko tracić zbędne kilogramy, ale też jeść smacznie i zdrowo.

Wygodnadieta.pl (my) korzystamy z cookies i innych podobnych technologii
Jeśli zaakceptujesz wszystkie cookies, zapiszemy w Twoim urządzeniu cookies i inne pliki (ogólnie cookies) analityczne i marketingowe... więcej (w celu profilowanego marketingu). Jeśli odrzucisz wszystkie - zapiszemy tylko cookies techniczne, niezbędne dla działania naszych stron. Cookies możesz też ustawić samodzielnie (Ustawienia). Używamy cookies zgodnie z Polityką prywatności,... więcej
Ustawienia
Akceptuję