Kamica żółciowa dotyczy nawet 20% populacji Europy i jest najczęstszą przyczyną hospitalizacji z powodu chorób przewodu pokarmowego1. Zalecaną metodą leczenia objawowej kamicy pęcherzyka żółciowego (potocznie zwanego woreczkiem żółciowym) oraz jej powikłań jest cholecystektomia, czyli zabieg usunięcia woreczka żółciowego wraz z kamieniami. Jaką dietę po operacji wycięcia woreczka żółciowego zastosować? Ile trwa dieta po operacji na woreczek żółciowy i dlaczego jest wskazana? Poznaj odpowiedzi na powyższe pytania oraz sprawdź, jak powinien wyglądać przykładowy jadłospis w diecie po zabiegu na woreczek żółciowy.
Spis treści:
- Jaką dietę po usunięciu woreczka żółciowego stosować?
- Dlaczego po usunięciu woreczka żółciowego konieczne jest specjalna dieta?
- Dieta po usunięciu woreczka żółciowego – ile trwa?
- Co jeść po usunięciu woreczka żółciowego?
- Produkty, które są przeciwwskazane po operacji usunięcia woreczka żółciowego
- Dieta po usunięciu woreczka żółciowego – jadłospis
Jaką dietę po usunięciu woreczka żółciowego stosować?
Po wycięciu woreczka żółciowego najlepszym wyborem będzie stosowanie diety lekkostrawnej (łatwostrawnej) z ograniczeniem tłuszczu. Dieta dla osób po usunięciu woreczka żółciowego polega na zmniejszeniu produktów będących źródłem tłuszczu zwierzęcego oraz obfitujących w cholesterol. W diecie ogranicza się także ilość błonnika pokarmowego. Spożywanie potraw i produktów ciężkostrawnych, długo zalegających w żołądku, wzdymających i ostro przyprawionych jest zabronione.
Sprawdź także: Dieta na wysoki cholesterol
Zaleca się, aby posiłki w diecie po usunięciu woreczka żółciowego z kamieniami, były małe objętościowo, podawane w umiarkowanej temperaturze. Posiłki należy spożywać często – 5–6 razy w ciągu dnia, a żywność powinna być świeża. Zalecanymi metodami przygotowania posiłków są: gotowanie w wodzie i na parze, duszenie, pieczenie w foli czy na pergaminie.
Dlaczego po usunięciu woreczka żółciowego konieczna jest specjalna dieta?
W wątrobie produkowana jest żółć, która odgrywa kluczową rolę w trawieniu tłuszczów. Wyprodukowana żółć magazynowana jest w pęcherzyku żółciowym, skąd poprzez drogi żółciowe jest transportowana do dwunastnicy. Po operacji na woreczek żółciowy funkcję „magazynu” przejmuje przewód żółciowy, jednak konieczna jest specjalna dieta, ponieważ organizm musi przystosować się do nowych warunków (żółć spływa bezpośrednio z wątroby do dwunastnicy). Dodatkowo po operacji pacjenci zazwyczaj odczuwają wzdęcia, zaparcia czy nudności, dlatego ważne jest, aby dieta chroniła wymienione narządy poprzez zmniejszenie ich aktywności wydzielniczej.
Sprawdź także: Dieta wątrobowa – zasady i wskazania do stosowania
Dieta po usunięciu woreczka żółciowego – ile trwa?
To, jak długo dieta po usunięciu woreczka żółciowego powinna być stosowana przez chorego, należy dopasować indywidualnie w zależności od stanu zdrowia. Najczęściej stosuje się ją przez około 6 tygodni. Jeśli stan zdrowia jest dobry, zazwyczaj po miesiącu od operacji wycięcia woreczka żółciowego dietę można rozszerzać, najczęściej bazując na produktach niskotłuszczowych. Większość pacjentów po usunięciu woreczka żółciowego z czasem wraca do normalnej diety, zachowując podstawowe zasady zdrowego żywienia.
Co jeść po usunięciu woreczka żółciowego?
Do produktów zalecanych po usunięciu woreczka żółciowego zalicza się:
- napoje: mleko, kefir i jogurty 0,5–1,5% tłuszczu, maślanka 0,5% tłuszczu, serwatka, kawa zbożowa z mlekiem z niską zawartością tłuszczu, herbata z mlekiem z niską zawartością tłuszczu, słaba herbata, herbata owocowa, ziołowa, soki owocowo-warzywne, napoje mleczno-owocowe i mleczno-warzywne, woda niegazowana;
- pieczywo: chleb pszenny, jasny i czerstwy, bułki, pieczywo półcukiernicze, biszkopty na białkach, sucharki;
- dodatki do pieczywa: chudy twaróg (jeśli pacjent toleruje), chuda szynka, polędwica, polędwica z drobiu, mięso gotowane, ścięte białko jaja, dżemy bez pestek, marmolada;
- zupy i sosy gorące: rosół jarski, zupa jarzynowa, ziemniaczana, przetarte owocowe, krupnik podprawiony zawiesiną z mąki i mleka, zupy mleczne na mleku odtłuszczonym;
- dodatki do zup: bułka, grzanki, kasza manna, kasza jęczmienna, ryż, ziemniaki, lane ciasto na białkach, makaron nitki nisko jajeczny, kluski biszkoptowe na białkach;
- mięso: drób, chuda cielęcina, młoda wołowina, królik, indyk, kurczak, ryby: dorsz, pstrąg strumieniowy, sola, mintaj, płoć, halibut biały, morszczuk, sandacz, flądra, szczupak, płastuga, okoń, lin;
- potrawy gotowane: pulpety, budynie, potrawki;
- potrawy półmięsne i bezmięsne: budynie z kasz (jęczmiennej, manny, krakowskiej, kukurydzianej), makaron nitki bez żółtek, risotto, leniwe pierogi na białkach, kluski biszkoptowe na białkach;
- tłuszcze (w umiarkowanych ilościach): oleje: słonecznikowy, sojowy, rzepakowy, oliwa z oliwek, masło, miękkie margaryny;
- warzywa: młode, soczyste: marchew, dynia, kabaczki, cukinia, pietruszka, patisony, seler, pomidory bez skórki;
- warzywne potrawy gotowane, przetarte lub rozdrabniane, warzywa gotowane w wodzie podprawiane zawiesinami, oprószone, surowe soki;
- ziemniaki: gotowane, purée z mlekiem;
- owoce: dojrzałe, soczyste: jagodowe i winogrona bez pestek (w postaci przecierów), cytrusowe, brzoskwinie, morele, banany, jabłka – również pieczone i gotowane;
- desery: kisiele, budynie, galaretki owocowe, desery mleczne na mleku odtłuszczonym, kompoty przetarte, bezy, soki owocowe, przeciery owocowe;
- łagodne przyprawy: kwasek cytrynowy, sok z cytryny, pietruszka, koperek, rzeżucha, melisa, cynamon, majeranek, wanilia2.
Produkty, które są przeciwwskazane po operacji usunięcia woreczka żółciowego
Z kolei do produktów przeciwwskazanych w diecie po usunięciu pęcherzyka żółciowego zalicza się:
- napoje: alkohol, kakao, płynna czekolada, kawa naturalna, mocna herbata, mleko pełnotłuste, kefir pełnotłusty, jogurt pełnotłusty, wody gazowane, napoje gazowane;
- pieczywo: chleb świeży, chleb żytni, chleb razowy, chleb graham pszenny, pieczywo chrupkie, pszenne razowe z dodatkiem nasion, cukiernicze z dodatkiem tłuszczu, biszkopty na całych jajach;
- dodatki do pieczywa: tłuste wędliny, konserwy, salceson, kiszka, pasztetowa, smalec, tłuste sery dojrzewające, sery topione, feta, dżemy z pestkami, jaja gotowane, jajecznica z całych jaj, margaryny twarde, masło w większych ilościach;
- zupy i sosy gorące: tłuste, zawiesiste, na wywarach mięsnych, kostnych, grzybowych, zasmażane, zaprawiane śmietaną, pikantne, z warzyw kapustnych, strączkowych, ogórków
- ostre sosy: musztardowy, chrzanowy;
- dodatki do zup: kluski francuskie i kładzione, groszek ptysiowy na całych jajach, grube makarony, łazanki, strączki, jaja;
- tłuste mięso i ryby: węgorz, karp, łosoś, sum, śledzie, sardynka, potrawy smażone z mięsa drobiu;
- potrawy półmięsne i bezmięsne: pierogi, knedle, naleśniki z mięsem;
- potrawy smażone, kotlety, krokiety, bigos, fasolka po bretońsku;
- tłuszcze: smalec, słonina, boczek, łój, margaryny twarde,
- warzywa: kapustne, cebula, czosnek, pory, nasiona roślin strączkowych, ogórki, brukiew, rzodkiewka, rzepa, kalarepa, surówki, sałatki z majonezem, musztardą, warzywa marynowane, solone;
- ziemniaki: smażone z tłuszczem, frytki, chipsy;
- owoce: gruszki, daktyle, czereśnie, figi, kawon, owoce marynowane;
- desery: m.in. tłuste ciasta, torty, czekolada, batony, lody, chałwa orzechy;
- ostre przyprawy: ocet, pieprz, papryka ostra, chili, curry, musztarda, ziele angielskie, liść laurowy, gałka muszkatołowa, gorczyca3.
Dieta po usunięciu woreczka żółciowego – jadłospis
Jeśli nie wiesz, jak powinna wyglądać dieta po usunięciu woreczka żółciowego – przepisy kulinarne przykładowych dań mogą Cię zainspirować. Pomocne może okazać się także skorzystanie z diety pudełkowej – lekkostrawnej z ograniczeniem tłuszczu.
Poniżej przedstawiamy przykładową dietę lekkostrawną – jadłospis tygodniowy po usunięciu woreczka żółciowego.
Dzień 1 z jadłospisu diety po usunięciu woreczka żółciowego
- śniadanie: bułka pszenna z łyżeczką miękkiej margaryny, plaster chudego twarogu, pieczone jabłko
- II śniadanie: kanapki pszenne z powidłami śliwkowymi, kawa zbożowa na mleku odtłuszczonym
- obiad: gulasz drobiowy z cukinią i pomidorami bez skórki, zupa pomidorowa z ryżem
- podwieczorek: jogurt niskotłuszczowy z purée jagodowym
- kolacja: ryż z tartym i gotowanym jabłkiem, herbata ziołowa
Dzień 2 z jadłospisu diety po usunięciu woreczka żółciowego
- śniadanie: bułka pszenna z polędwicą z drobiu i pomidorem bez skórki
- II śniadanie: bananowy twarożek
- obiad: pieczony sandacz, zupa jarzynowa
- podwieczorek: sucharki, jogurt niskotłuszczowy
- kolacja: chuda ryba pieczona w pomidorach, chleb pszenny
Dzień 3 z jadłospisu diety po usunięciu woreczka żółciowego
- śniadanie: kawa zbożowa z mlekiem odtłuszczonym, twarożek z przecierem z dyni z bułką pszenną
- II śniadanie: pszenne pieczywo z powidłami
- obiad: pulpeciki w wołowiny z ziemniakami purée i marchewką, krupnik
- podwieczorek: biszkopt na białkach z marmoladą
- kolacja: pomidorowe risotto (pomidory bez skórki)
Dzień 4 z jadłospisu diety po usunięciu woreczka żółciowego
- śniadanie: bułka pszenna z wędliną z indyka, sałatą i pomidorem bez skórki
- II śniadanie: ciepły mus bananowo-jabłkowy
- obiad: pieczony sandacz z sokiem z cytryny, ziemniaki purée, sałatka z pomidorów bez skórki
- podwieczorek: pieczone jabłko z cynamonem
- kolacja: zupa mleczna + herbata ziołowa
Dzień 5 z jadłospisu diety po usunięciu woreczka żółciowego
- śniadanie: kasza manna z duszonym tartym jabłkiem
- II śniadanie: pszenne pieczywo z chudą wędliną z kurczaka, sałatą i pomidorem bez skórki
- obiad: pierogi leniwe na białkach + zupa jarzynowa
- podwieczorek: banan i brzoskwinia
- kolacja: bułka pszenna z dżemem
Dzień 6 z jadłospisu diety po usunięciu woreczka żółciowego
- śniadanie: pieczone placuszki z cukinii z jogurtem niskotłuszczowym
- II śniadanie: jogurt niskotłuszczowy z pieczonym jabłkiem i płatkami owsianymi
- obiad: filet drobiowy gotowany na parze z sokiem z cytryny, ziemianki purée, pieczona cukinia bez skórki
- podwieczorek: galaretka owocowa
- kolacja: kanapki pszenne z twarożkiem (chudym) z pomidorami i bazylią
Dzień 7 z jadłospisu diety po usunięciu woreczka żółciowego
- śniadanie: pieczony omlet z białek ze szpinakiem i pomidorem bez skórki
- II śniadanie: cynamonowy mus jabłkowy
- obiad: pieczony dorsz purée ziemniaczanym i gotowaną marchewką, rosół jarski
- podwieczorek: kisiel truskawkowy
- kolacja: kasza manna na mleku odtłuszczonym z powidłami śliwkowymi lub z innych dozwolonych owoców
Bibliografia:
- Gutt C., Schläfer S., Lammert F.: The Treatment of Gallstone Disease. Dtsch Arztebl Int. 2020 Feb 28;117(9):148-158.
- Ciborowska H., Rudnicka A.:Dietetyka. Żywienie zdrowego i chorego człowieka. PZWL Wydawnictwo Lekarskie, Warszawa 2014.
