14.05.2024

Dieta SCD – jak wygląda dieta specyficznych węglowodanów?

Osoba pisze notatki dotyczące diety

W ostatnich latach dieta SCD (dieta specyficznych węglowodanów) zyskuje na popularności, a badań oceniających jej skuteczność w wybranych jednostkach chorobowych wciąż przybywa. Co to jest dieta SCD i jak wpływa na organizm? Przedstawiamy, jakie są zasady diety SCD, jakie efekty daje stosowanie tego modelu odżywiania i jakie sprawdzone przepisy diety SCD warto poznać, chcąc skomponować jadłospis.

Spis treści

  1. Dieta SCD – jakie są jej zasady?
  2. Etapy diety SCD
    • Faza wprowadzająca diety SCD
    • Faza 1 diety SCD
    • Faza 2 diety SCD
    • Faza 3 diety SCD
    • Faza 4 diety SCD
    • Faza 5 diety SCD
  3. Produkty zalecane na diecie SCD
  4. Jakich produktów unikać na diecie SCD?
  5. Dieta SCD – przykładowe przepisy

Dieta SCD – jakie są jej zasady?

Dieta specyficznych węglowodanów to dieta bezzbożowa, niskocukrowa i niskokaloryczna. Została spopularyzowana przez Elaine Gottschall w książce Breaking the Vicious Cycle. Zasady nie są skomplikowane, ale ich przestrzeganie przez długi czas może stanowić wyzwanie.

Gotowana wołowina z dynia i cukinią

W diecie kładzie się duży nacisk na lekkostrawność posiłków, a główne cele to zmniejszenie stanu zapalnego, usprawnienie trawienia, a także poprawa mikrobioty jelitowej. Posiłki powinny być urozmaicone, przygotowane w domu i spożywane regularnie. Zaleca się wypijanie około 1,5–2 l wody dziennie. W diecie często stosuje się suplementy diety, które wprowadza się pojedynczo w kilkudniowych odstępach. Najczęściej są to: witamina C, witaminy z grupy B, a także witaminy rozpuszczalne w tłuszczach, czyli: witaminy A, D i E.

Etapy diety SCD

Dieta SCD składa się z kilku faz. Czas ich trwania dostosowuje się indywidualnie, w zależności od samopoczucia. Jeśli potrawy są dobrze tolerowane i nie występują dolegliwości ze strony przewodu pokarmowego (np.: biegunki, wzdęcia, zaparcia czy bóle brzucha), to znak, że można przejść do kolejnego etapu diety. Nie istnieją zatem konkretne wytyczne dotyczące długości trwania poszczególnych etapów, a cała dieta może trwać nawet kilka lat.

Na diecie SCD ważne jest kontrolowanie masy i składu ciała oraz badanie markerów stanu zapalnego, kalprotektyny w stolcu, hemoglobiny, hematokrytu i witaminy D. W diecie SCD zaleca się sięganie po produkty ekologiczne i/lub organiczne.

Faza wprowadzająca diety SCD

Pierwszym etapem diety jest faza intro, czyli wprowadzająca. Należy w niech wykluczyć produkty surowe i spożywać wyłącznie dania gotowane, grillowane, duszone lub opiekane. Nie jest to jednak klasyczna dieta lekkostrawna. Podstawę diety stanowi bowiem długo gotowany na mięsie i kościach bulion. Dozwolone są także:

  • soki świeże 100% z winogron,
  • domowy cydr jabłkowy – warto zwrócić uwagę na właściwości jabłek,
  • długo gotowana marchew,
  • jaja,
  • mięso z kurczaka i indyka,
  • wołowina,
  • chuda wieprzowina,
  • dziczyzna (gotowane lub pieczone),
  • herbata,
  • słaba kawa,
  • mięta.

Tłuszcze na tym etapie można przyjmować w niewielkich ilościach. Należy zrezygnować z pestek oraz warzyw i owoców ze skórką.

Cydr jabłkowy w dzbanku

Faza 1 diety SCD

Po fazie wprowadzającej przechodzi się do kolejnego etapu. Nadal podstawę diety stanowią buliony. W pierwszej fazie dozwolone są:

  • pieczone lub gotowane mięso,
  • ryby,
  • jaja,
  • owoce – pod postacią musów: jabłka, gruszki, lub dojrzałe banany,
  • warzywa bez skórki i pestek – świeże i mrożone, np. dynia, cukinia, kabaczek, szpinak,
  • domowe jogurty,
  • napój migdałowy i napoje z innych orzechów,
  • napoje roślinne.

Sprawdź także: Rola węglowodanów w diecie

Mleko migdałowe w szklance

Faza 2 diety SCD

W kolejnej fazie do diety dodaje się ugotowane owoce bez skórki i pestek (np. ananasy, śliwki, morele, brzoskwinie czy awokado – świeże i ugotowane), warzywa (bez skórki i pestek np. pomidory, szparagi, dynie, fasolka szparagowa, papryki, czosnek, ogórki), gotowane grzyby i orzechy (masło orzechowe, napoje orzechowe, mleko kokosowe).

Faza 3 diety SCD

W trzeciej fazie dozwolone jest smażenie potraw, a do diety dodatkowo włącza się pestki i mąki z orzechów. Dozwolone jest spożywanie gotowanych owoców: malin, wiśni, agrestu, fig, mango, pomarańczy, truskawek, mandarynek, arbuzów. W tej fazie można także spożywać gotowane warzywa bez skórki np. ugotowane buraki, kapustę pak choi, brokuły, kalafiory, bakłażany, cebule, oliwki, pory i sałaty.

Faza 4 diety SCD

W tym etapie do diety dodaje się surowe produkty, ale nadal bez skórki. Zaleca się, aby wprowadzanie rozpocząć od warzyw, a następnie wzbogacić dietę o surowe owoce i nasiona roślin strączkowych – długo moczone i gotowane (np. soczewicę, fasolę, groch).

Faza 5 diety SCD

To ostatni etap diety SCD, w którym wprowadza się owoce i warzywa ze skórką oraz surowe orzechy. Dozwolone są wszystkie techniki przygotowania potraw: gotowanie, pieczenie, duszenie, smażenie czy grillowanie.

Smażenie mięsa na patelni

Dieta SCD – dla kogo jest przeznaczona?

Dieta SCD została opracowana w latach dwudziestych XX wieku przez dr Sidneya Haasa, pediatrę, w celu leczenia celiakii. Dietę tę ponownie spopularyzowała biochemik Elaine Gottschall, matka jednego z pacjentów Haasa. Elaine Gottschall w swojej książce opisała przypadek swojego dziecka, które zostało wyleczone z wrzodziejącego zapalenia jelita grubego w ciągu dwóch lat. W późniejszych latach badano wpływ diet SCD na choroby zapalne jelit czy z mukowiscydozę.

Rozpoczęcie diety zawsze warto skonsultować z lekarzem i dietetykiem, ponieważ nieumiejętne stosowana może być niedoborowa w energię, witaminy i składniki mineralne. Dieta SCD może przynieść pewne korzyści w leczeniu chorób zapalnych jelit, należy jednak podkreślić, iż wciąż brakuje odpowiednich badań naukowych, przeprowadzonych na dużą skalę, które jednoznacznie wskazywałby na skuteczność tego typu diet w wyżej wymienionych jednostkach chorobowych.

Sprawdź także: Dieta low FODMAP – wesprzyj swoje jelita

Produkty zalecane na diecie SCD

Do produktów dozwolonych w diecie SCD zaliczane są:

  • nieprzetworzone mięsa, ryby,
  • jaja,
  • warzywa i owoce – dopasowane do poszczególnych etapów diety,
  • nasiona roślin strączkowych – w ostatnim etapie diety,
  • miód,
  • orzechy,
  • nasiona,
  • maka z orzechów, np. mąka migdałowa, mąka kokosowa,
  • oliwa z oliwek,
  • masło,
  • ocet jabłkowy,
  • przyprawy,
  • kawa i herbata.

Różne grupy żywieniowe na żółtym tle

Jakich produktów unikać na diecie SCD?

W diecie SCD wyklucza się disacharydy i większość polisacharydów, np.: cukry oraz skrobię o łańcuchu liniowym lub rozgałęzionym, ale dopuszcza się spożywanie pokarmów zawierających węglowodany składające się wyłącznie z monosacharydów.

W diecie SCD nie są zalecane:

  • wszystkie zboża i pseudozboża, np. pszenica, żyto, owies, jęczmień, kukurydza, kasza gryczana, ryż, komosa ryżowa,
  • warzywa skrobiowe: ziemniaki, bataty,
  • konserwy i większość przetworów mięsnych,
  • olej rzepakowy i większość majonezów dostępnych na rynku,
  • mleko i przetwory mleczne o wysokiej zawartości laktozy, nawet jeśli nie występuje nietolerancja laktozy,
  • niektóre nasiona strączkowe: soja, ciecierzyca, bób z puszek,
  • substancje słodzące: cukier, słodziki,
  • wszelkie słodycze, np. czekolada, ciastka, lody, desery z dodatkiem cukru, desery z dodatkiem kakao,
  • alkohol,
  • ocet balsamiczny.

Dieta SCD – przykładowe przepisy

Poniżej przedstawiamy przykładowy jadłospis diety SCD dla fazy 1.

Przykładowe śniadania diety SCD:

  • omlet jajeczny na parze z cukinią i szpinakiem,
  • pieczona ryba na purée z dyni,
  • domowy jogurt z miodem i musem jabłkowym.

Jogurt z miodem i musem jabłkowym

Przykładowe obiady diety SCD:

  • domowy rosół i pieczona ryba np. dorsz,
  • domowy rosół i cukinia zapiekana z mięsem mielonym z indyka,
  • gotowana wołowina z dynią i cukinią.

Przykładowe kolacje dla diety SCD:

  • pieczone jabłko z cynamonem i domowym jogurtem, sok z winogron,
  • koktajl na mleku migdałowym z bananem, awokado i ananasem, gotowane jajka,
  • pieczony morszczuk z cukinią i marchewką.

pieczony morszczuk z cukinią i marchewką

Jeśli szukasz diety na problemy z jelitami, skorzystaj z pomocy dietetyka, który dobierze odpowiedni, indywidualnie zbilansowany plan żywienia. Pomocny może okazać się również zbilansowany catering dietetyczny dopasowany do indywidualnych potrzeb.

Dla osób zmagających się z dolegliwościami trawiennymi warto rozważyć dietę pudełkową lekkostrawną od Wygodnej Diety. To catering dietetyczny oferujący zbilansowane, łatwo przyswajalne posiłki, które wspierają regenerację układu pokarmowego i poprawiają komfort trawienia.

Bibliografia:

  1. Gottschall E. G., Breaking the Vicious Cycle: Intestinal Health Through, 1994.
  2. www.breakingtheviciouscycle.info
  3. Barnhill K. i wsp., Implementation of a Specific Carbohydrate Diet for a Child with Autism Spectrum Disorder and Fragile X Syndrome, „Journal of Autism and Developmental Disorders”.

 

Szklanka wody mineralnej z cytryną
Porady dietetyka
16.07.2025

Nawodnienie w upały – 3 testy, które wykonasz w 5 minut

Odwodnienie podczas upałów może pojawić się szybciej, niż się tego spodziewasz, szczególnie gdy dużo się pocisz, nie masz apetytu i nie uzupełniasz elektrolitów. Często nie zdajemy sobie sprawy z jego pierwszych objawów, takich jak uczucie zmęczenia, spadek koncentracji czy bóle głowy. Warto zatem poznać proste testy, które w zaledwie kilka minut pomogą ocenić, czy Twój organizm jest odpowiednio nawodniony.

Nawodnienie w upały – 3 testy, które wykonasz w 5 minut
zdrowy posiłek na plażę
Porady dietetyka
15.07.2025

Co jeść przed pójściem na plażę? Oto produkty, których lepiej unikać

Plażowanie to nie tylko słońce, woda i relaks. Nie można zapomnieć, że to też wyzwanie dla organizmu. Wysoka temperatura, zmiany ciśnienia, aktywność fizyczna i długie przebywanie na słońcu sprawiają, że to, co zjesz przed wyjściem z domu, może zaważyć na całym Twoim dniu. Zamiast zmagać się z uczuciem ciężkości, sennością czy rozstrojem żołądka, lepiej wiedzieć, czego unikać.

Co jeść przed pójściem na plażę? Oto produkty, których lepiej unikać
zdrowe żywienie na wakacjach
Porady dietetyka
14.07.2025

10 zasad zdrowego żywienia na wakacjach – jak nie stracić formy?

Wakacje to czas odpoczynku i oderwania od codziennej rutyny. Dla wielu to także moment, w którym pojawia się stres związany z tym, że kilka dni luzu wystarczy, by zaprzepaścić efekty dotychczasowej diety czy treningów. Nieregularne posiłki, wakacyjne pokusy czy brak aktywności mogą sprawić, że po urlopie wracamy z dodatkowymi kilogramami. W tym artykule przedstawimy Ci 10 zasad zdrowego odżywiania na wakacjach, dzięki którym wrócisz nie tylko wypoczęty, ale i bez dodatkowych kilogramów.

10 zasad zdrowego żywienia na wakacjach – jak nie stracić formy?

Sprawdź, jak smaczne może być odchudzanie

Catering dietetyczny WygodnaDieta.pl pozwala nie tylko tracić zbędne kilogramy, ale też jeść smacznie i zdrowo.

Wygodnadieta.pl (my) korzystamy z cookies i innych podobnych technologii
Jeśli zaakceptujesz wszystkie cookies, zapiszemy w Twoim urządzeniu cookies i inne pliki (ogólnie cookies) analityczne i marketingowe... więcej (w celu profilowanego marketingu). Jeśli odrzucisz wszystkie - zapiszemy tylko cookies techniczne, niezbędne dla działania naszych stron. Cookies możesz też ustawić samodzielnie (Ustawienia). Używamy cookies zgodnie z Polityką prywatności,... więcej
Ustawienia
Akceptuję