Dieta ubogopotasowa – kto powinien z niej skorzystać? Zasady oraz przykładowy jadłospis

Każdy, kto zmaga się z hiperkaliemią, czyli zbyt dużym stężeniem potasu we krwi, zastanawia się, jak obniżyć potas w organizmie. Poznaj porady dietetyka dotyczące tego, co jeść, aby obniżyć poziom potasu i dowiedz się, jak może wyglądać przykładowy jadłospis bez potasu.

Spis treści:

1. Na czym polega dieta niskopotasowa?
   • Jak obniżyć poziom potasu w organizmie?
2. Kto powinien przejść na dietę niskopotasową?
3. Dieta niskopotasowa – z jakich produktów korzystać?
   • Jakie mięso ma najmniej potasu?
   • Zioła na obniżenie potasu
   • Czego nie jeść przy wysokim poziomie potasu?
4. Dieta niskopotasowa – wady i zalety
5. Dieta niskopotasowa – przykładowy jadłospis

Na czym polega dieta niskopotasowa?

Dieta niskopotasowa – nazywana też dietą ubogopotasową – zakłada ograniczenie podaży potasu nawet do połowy dziennego zapotrzebowania, które wynosi 3500 mg^[1]. Jest to także dieta niskotłuszczowa, a zalecanymi metodami przygotowania posiłków w diecie ubogopotasowej są:

• gotowanie w wodzie,
• gotowanie na parze,
• duszenie,
• pieczenie w pergaminie lub w folii,
• smażenie bez tłuszczu.

Gotowanie przyczynia się do zmniejszenia zawartości potasu w produktach spożywczych. Przykładowo gotowanie mięsa zmniejsza podaż potasu aż o 50%. Aby zmniejszać zawartość potasu w diecie, stosuje się tzw. podwójne gotowanie bez dodatku soli. W diecie ubogopotasowej nie zaleca się smażenia i pieczenia z dodatkiem tłuszczu.

Jak obniżyć poziom potasu w organizmie?

Wiele osób zastanawia się, jak oczyścić organizm z potasu i jak obniżyć potas we krwi, tymczasem podstawą jest dążenie od usunięcia przyczyny hiperkaliemii. Często lekarz zaleca zmianę leków, ograniczenie produktów będących bogatym źródłem potasu oraz kontrolowanie poziomu elektrolitów. Zastosowanie mają również leki moczopędne, których zadaniem jest przyspieszenie wydalania potasu z moczem.

Kto powinien przejść na dietę niskopotasową?

U osób zdrowych zwykle nie dochodzi do nadmiaru potasu, ponieważ nerki wydalają jego nadmiar z moczem. Dieta ubogopotasowa stosowana jest najczęściej w chorobach nerek. W przypadku niewydolności nerek zaleca się także kontrolowanie ilości białka, wapnia, sodu i fosforu. Wskazana podaż białka oraz poszczególnych pierwiastków zależy od stopnia upośledzenia czynności nerek i należy ją dopasować indywidualnie. Dieta niskopotasowa zawsze powinna być stosowana pod nadzorem lekarza i dietetyka.

Dieta niskopotasowa – z jakich produktów korzystać?

Do produktów wskazanych na diecie ubogopotasowej zaliczane są:

• jasne, pszenne pieczywo, drobne kasze, biały ryż, makaron,
• chude mięso i chude ryby,
• ziemniaki gotowane lub w postaci purée,
• mleko i przetwory mleczne, maślanka, jogurt,
• jajka – gotowane na miękko/twardo, sadzone w formie jajecznicy z niewielką ilością tłuszczu,
• niektóre owoce w niewielkich ilościach, np.: jabłka, maliny, truskawki,
• warzywa gotowane, surowe w niewielkich ilościach,
• dżem, miód, galaretki, biszkopty, ciasta kruche.

Jakie mięso ma najmniej potasu?

Najmniej potasu znajduje się w chudej cielęcinie, wołowinie, mięsie z kurczaka, indyka lub królika, a także rybach takich jak: dorsz, sandacz, leszcz, lin, karaś, szczupak.

Zioła na obniżenie potasu

W diecie ubogopotasowej zamiast dosalać potrawy zaleca się je doprawiać ziołami np. bazylią, estragonem, tymiankiem, imbirem. W internecie można spotkać się również z rekomendacjami dotyczącymi różnego rodzaju suplementów ziołowych na obniżenie potasu i poprawę pracy nerek czy moczopędnych naparów. Warto jednak podkreślić, iż stosowanie suplementów diety, ziół i leków należy zawsze skonsultować z lekarzem, ponieważ w niektórych stanach niewydolności nerek niektóre preparaty mogą przynieść więcej szkody, niż pożytku.

Czego nie jeść przy wysokim poziomie potasu?

Do produktów bogatych w potas, które należy ograniczyć w diecie ubogopotasowej, zaliczane są:

• warzywa, owoce – szczególnie cenne są właściwości buraków, ale pozytywny wpływ na organizm mają również np. pietruszka, seler, marchew, kapusta, bakłażan, pomidory, chrzan, kalarepa, bób, czosnek, szpinak, awokado, banany, śliwki, brzoskwinie, porzeczki, rabarbar, owoce cytrusowe, kiwi, winogrona, suszone owoce; rodzynki, żurawina, morele, daktyle, owoce kandyzowane, owoce w syropach,
• suche nasiona roślin strączkowych – z cennych właściwości warzyw strączkowych można skorzystać, włączając do diety np. soję, ciecierzycę, groch, fasolę,
• ziemniaki gotowane, pieczone w łupinach,
• produkty zbożowe z pełnego przemiału np. pieczywo razowe, kasza gryczana, jęczmienna, płatki owsiane,
• mięso, np. wieprzowina, baranina, kaczka, podroby, konserwy mięsne, kabanosy pasztety, salceson, boczek,
• ryby i konserwy rybne, np. łosoś, sardynki, flądra, szproty w oleju i sosie,
• tłuste sery, np. ser topiony, ser żółty w dużych ilościach, ser pleśniowy,
• orzechy, nasiona, pestki, masło orzechowe,
• wyroby cukiernicze, np.: kakao, chałwa, czekolada, marcepan, ciasta z masami, kokos, toffi,
• sosy pomidorowe, ketchup, musztarda.

Sprawdź także: Piramida zdrowego żywienia – czym jest? Zasady prawidłowego żywienia i aktywności fizycznej

Dieta niskopotasowa – wady i zalety

W chorobach nerek dieta ubogopotasowa jest najczęściej stosowana, ale wysokie stężenie potasu może przyczyniać się również do poważnych zaburzeń pracy serca (asystolii), co może stanowić zagrożenie dla życia. Nadmierne ograniczenie potasu w diecie nie może z kolei przyczyniać się do pogłębienia niedoborów witamin i pierwiastków śladowych, dlatego nie zaleca się długoterminowego stosowania tego typu diet i często zachodzi konieczność suplementacji witamin z grupy B, wapnia, żelaza oraz witaminy C lub też ograniczenia innych pierwiastków np. magnezu.

Dieta niskopotasowa jest specjalistyczną dietą, która może być konieczna w przypadku osób z określonymi schorzeniami nerek, ale wiąże się z ryzykiem niedoborów składników odżywczych. Stosowanie tego rodzaju jadłospisu wymaga starannego planowania dań i powinno przebiegać pod nadzorem specjalisty. Przed rozpoczęciem diety ważne jest skonsultowanie się z lekarzem lub dietetykiem, aby mieć pewność, że menu będzie dopasowane do stanu zdrowia i potrzeb żywieniowych. Czasem najlepszym rozwiązaniem jest catering dietetyczny.

Sprawdź także: Rola potasu w diecie – źródła, niedobór, nadmiar.

Dieta niskopotasowa – przykładowy jadłospis

Poniżej przedstawiamy przykładowy jadłospis diety ubogopotasowej. W przypadku chorób nerek warto jednak skonsultować dietę z dietetykiem klinicznym i lekarzem. Jadłospis na obniżenie potasu powinien być zawsze dopasowany indywidualnie. Poniższe menu możesz modyfikować, przygotowując zdrowe potrawy z grilla, zupy czy koktajle zgodnie z własnymi preferencjami, przestrzegając zasad diety niskopotasowej.

Śniadanie: 2 gotowane jajka, pieczywo pszenne z chudym twarożkiem

II śniadanie: jogurt z ciepłym sosem malinowym

Obiad: dorsz pieczony w pergaminie z gotowaną marchewką i ziemniakami purée

Podwieczorek: galaretka z truskawkami

Kolacja: gotowany ryż z kurczakiem z grilla w ziołach, w sosie koperkowo-jogurtowym.

Bibliografia:

1. Normy żywienia dla populacji Polski i ich zastosowanie,Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego – Państwowy Zakład Higieny, 2020.
2. Ciborowska H., Ciborowski A., Dietetyka. Żywienie zdrowego i chorego człowieka, PZWL Wydawnictwo Lekarskie, Warszawa 2021.