W niektórych stanach chorobowych wymagana jest specjalna dieta obejmująca pokarmy w postaci płynnej lub półpłynnej. W poniższym artykule omawiamy szczegółowo, jak powinna wyglądać dieta półpłynna po operacji, co jeść na diecie półpłynnej oraz kiedy należy ją stosować. Jeśli lekarz zalecił Ci taki sposób odżywiania, koniecznie poznaj przepisy diety półpłynnej.
Spis treści:
- Charakterystyka diety półpłynnej
- Dieta półpłynna – produkty spożywcze, które można jeść i których lepiej unikać
- Efekty diety półpłynnej
- Dieta półpłynna – przykładowy jadłospis
- Dieta półpłynna – jadłospis na 1 dzień
Charakterystyka diety półpłynnej
Dieta półpłynna to dieta o zmienionej konsystencji, określana także jako dieta papkowata. Dieta ta ma swoje zastosowanie szczególnie w chorobach jamy ustnej i przełyku, np.:
- zapaleniu jamy ustnej,
- zapaleniu przełyku,
- raku przełyku,
- zwężeniu przełyku,
- żylakach przełyku.
Ponadto jest stosowana także w przypadku utrudnionego gryzienia i połykania, w niektórych chorobach przebiegających z gorączką, czy po niektórych zabiegach chirurgicznych zgodnie z zaleceniami lekarza. Obecnie nie ma już konieczności stosowania diety półpłynnej przed kolonoskopią. Przed badaniem zaleca się natomiast stosowanie diety ubogoresztkowej. Absolutnie nie jest to model, który można wykorzystać, by dowiedzieć się, co jeść, aby schudnąć. Zalecenia nie mają również na celu wskazać, jak zahamować apetyt. Odradza się stosowanie takiej diety bez zalecenia lekarza.
Wartość energetyczna w diecie półpłynnej powinna być dobrana indywidualnie. Półpłynna dieta lekkostrawna nie powinna drażnić zmienionego chorobowo przełyku czy jamy ustnej, więc zaleca się na niej spożywać głównie dania gotowane, np. zupy, zupy krem, podprawiane zawiesiną z mąki i śmietanki, zagęszczane żółtkiem czy masłem, a także wszelkiego rodzaju kleiki i przeciery. W diecie stosuje się też czyste zupy, chociaż te mają znacznie mniejszą wartość odżywczą.
Warzywa i owoce zaleca się jeść w postaci surowych soków oraz w postaci gotowanej i rozdrobnionej. W diecie półpłynnej podaje się mięso gotowane mielone, najlepiej z dodatkiem sosu. Ważniejsze od tego, jak robić koktajle odchudzające, jest poznanie zasad diety lekkostrawnej, która powinna zaspokajać zapotrzebowanie organizmu.
Poniżej przedstawiamy przykładowe przepisy na papki dla chorych oraz listę produktów zalecanych i niezalecanych na diecie półpłynnej.
Sprawdź także: Co i ile pić na diecie?
Dieta półpłynna – produkty spożywcze, które można jeść i których lepiej unikać
W diecie półpłynnej zalecane są:
- pszenne pieczywo rozmoczone w herbacie, mleku, zupie; sucharki, rozmoczone biszkopty;
- młode i soczyste warzywa: marchew, dynia, kabaczki, patisony, pietruszka, seler, pomidory bez skórki, szpinak, zielony groszek, buraki;
- owoce jagodowe, przetarte, cytrusowe, brzoskwinie, morele, banany, pieczone jabłka;
- masło, serki homogenizowane, pasty serowe, pasty z mięsa gotowanego, pasty z wędlin, pasty z ryb gotowanych, marmolada, miód;
- zupy jarzynowe z dodatkiem dozwolonych warzyw, zupa ziemniaczana, krupnik, zupy owocowe i mleczne, zupy zmiksowane, przetartych, zaprawiane mąką i śmietanką, zaciągane żółtkiem;
- ziemniaki purée, lane ciasto, namoczone grzanki;
- chude gatunki mięs, drób, chude ryby, mięso gotowane, mielone, budynie, pulpety, potrawki z mięsem mielonym;
- tłuszcze, np.: masło, olej rzepakowy, sojowy, kukurydziany, oliwy z oliwek;
- mleko świeżo ukwaszone, jogurty, kefir, maślanka, serwatka, kawa zbożowa z mlekiem, słaba herbata, herbata owocowa, herbata ziołowa, soki owocowe, napoje mleczno-warzywne, mleczno-owocowe, woda mineralna niegazowana;
- desery, np.: kompot, przetarty kisiel, mus, galaretka owocowa i mleczna, suflet,
- łagodne przyprawy: sok z cytryny, kwas cytrynowy, koperek, pietruszka, rzeżucha, melisa, majeranek, cynamon, wanilia.
Z kolei do produktów i dań, których należy unikać na diecie półpłynnej, zaliczane są:
- nierozmoczone żytnie pieczywo, pieczywo chrupkie, pieczywo z otrębami, z dodatkiem nasion;
- zupy nieprzecierane, zupy z dodatkiem nasion roślin strączkowych, pikantne, zaprawiane, zasmażane, zaprawiane śmietaną, na mocnych wywarach mięsnych, kostnych, grzybowych, zupy w proszku;
- tłuste gatunki mięs: wieprzowina, baranina, gęsi, kaczka;
- tłuste ryby: węgorz, łosoś, sum, tołpyga;
- potrawy smażone, pieczone oraz inne nierozdrobnione;
- zapiekanki z ziemniaków, mięsa i warzyw, makaronu i kasz, naleśniki, knedle, grube makarony, kluski ziemniaczane;
- wszystkie potrawy smażone na tłuszczu, np. placki ziemniaczane, kotlety ziemniaczane, krokiety, bigos, fasolka po bretońsku, pizza, lasagne, tarta, leczo;
- kluski kładzione, grube makarony, łazanki, jaja gotowane na twardo;
- tłuszcze np.: smalec, słonina, boczek, łój, margaryna;
- ziemniaki gotowane w całości, ziemniaki pieczone, smażone;
- suche nasiona roślin strączkowych, zielona sałata, warzywa w całości, surówki grubo starte;
- owoce w całości;
- desery np.: nieprzetarte kompoty, ciasta, ciastka;
- napoje alkoholowe;
- mocne kakao, płynna czekolada, mocna kawa, mocna herbata, napoje gazowane;
- ostre przyprawy” pieprz, papryka, ocet, musztarda, chili.
Sprawdź także: Mleko – które jest najzdrowsze? Rodzaje i wartość odżywcza mleka.
Efekty diety półpłynnej
Dieta półpłynna może pomóc w uniknięciu pewnych dolegliwości, np. nudności i wymiotów, które pojawiają się po niektórych operacjach. Lekkostrawna dieta półpłynna nie obciąża przewodu pokarmowego, ponieważ półpłynne posiłki nie zalegają długo w przewodzie pokarmowym. Dzięki temu, że są szybciej trawione, organizm może stopniowo dostosować się do normalnej diety.
Poniżej przedstawiamy przykładową dietę półpłynną. Jeśli jednak nie masz czasu lub umiejętności, by samodzielnie zadbać o swój jadłospis, koniecznie wypróbuj catering dietetyczny. Zbilansowana, pełnowartościowa dieta dopasowana do Twoich potrzeb korzystnie wpłynie na Twoje samopoczucie i poprawi funkcjonowanie organizmu.
Śniadanie: kasza manna z bananem i smoothie owocowo-mleczne oraz kawa zbożowa z mlekiem
II śniadanie: jajko na miękko z namoczoną w mleku bułką
Obiad: ziemniaki purée ze szpinakiem i burakami z sosem pomidorowym i gotowanym mięsem mielonym oraz herbata ziołowa
Kolacja: kleik ryżowy z przetartą marchewką
Bibliografia:
- Ciborowska H., Ciborowski A., Żywienie zdrowego i chorego człowieka, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa, 2021.
