Dieta węglowodanowa – zasady, efekty oraz jadłospis

tosty z dżemem i borówkami

Jeśli uwielbiasz pieczywo, makarony, ziemniaki i inne produkty węglowodanowe to pewnie zainteresuje Cię, dieta wysokowęglowodanowa może być idealna dla Ciebie. Zapoznaj się z poniższym artykułem, w którym wyjaśniamy, co należy do węglowodanów, w jakim jedzeniu są węglowodany, przedstawimy także co jeść na diecie węglowodanowej i jak może wyglądać przykładowy jadłospis diety węglowodanowej.

Spis treści:

  1. Jakie znaczenie mają węglowodany w diecie?
  2. Zasady i typy diety węglowodanowej
  3. Dieta węglowodanowa – wskazane i niewskazane produkty spożywcze
  4. Jakich efektów po zastosowaniu diety węglowodanowej możemy oczekiwać?
  5. Dieta węglowodanowa – przykładowy jadłospis

Jakie znaczenie mają węglowodany w diecie?

Węglowodany pełnią wiele funkcji w organizmie człowieka, ale przede wszystkim stanowią źródło łatwo przyswajalnej energii i obok białek i tłuszczów są jednym z trzech podstawowych składników odżywczych. 

Głównym produktem trawienia węglowodanów oraz głównym cukrem krążącym we krwi jest glukoza. Utrzymywanie jej stałego poziomu we krwi jest konieczne z uwagi na potrzebę ciągłego zaopatrywania w nią m.in.: mózgowia czy czerwonych krwinek, które nie mogą korzystać z innych źródeł energii. Glukoza stanowi także substrat energetyczny dla mięśni, wątroby, serca, nerek i jelit, a jej zapasy gromadzone są w wątrobie i w mięśniach pod postacią glikogenu. Węglowodany mogą być także wykorzystane do syntezy aminokwasów np. alaniny, kwasy glutaminowego, glicyny, histydyny czy proliny1.

tosty z dżemem i malinami

Węglowodany występują głównie w produktach spożywczych pochodzenia roślinnego. Z biochemicznego punktu widzenia węglowodany w diecie możemy podzielić na:

  1. Monosacharydy – określane jako cukry proste, zawierające od trzech do siedmiu atomów węgla w cząsteczce. Najważniejsze z nich to: heksozy, do których należą; glukoza, fruktoza, galaktoza i mannoza oraz pentozy, do których należą m.in.: ryboza, deoksyryboza, arabinoza i ksyloza.
  2. Polisacharydy – określane jako cukry złożone, wielocukry. Są to : disacharydy (np. sacharoza, laktoza, maltoza), oligosacharydy (np. rafinoza, stachioza, maltodekstryny) i polisacharydy (np. glikogen, pektyny, hemiceluloza, skrobia, celuloza, gumy)2

Sprawdź także: Rola węglowodanów w diecie

Brązowy ryż na drewnianej łyżce

Zasady i typy diety węglowodanowej

Dieta węglowodanowa – określana też jako dieta wysokowęglowodanowa – to sposób odżywiania się, w którym głównym źródłem energii są węglowodany. Nie ma uniwersalnej definicji dotyczącej ilości węglowodanów. Tzw. węgle w diecie zwykle stanowią 45-65% dziennego zapotrzebowania energetycznego, a w prawidłowo skomponowanej diecie udział cukrów prostych nie powinien przekraczać 10% wartości energetycznej diety.

Można wyróżnić kilka rodzajów diet węglowodanowych, są to np.:

  • dieta wysokowęglowodanowa – węglowodany stanowią  ponad 65% całkowitej wartości energetycznej diety,
  • dieta o umiarkowanej zawartości węglowodanów – węglowodany stanowią 26–44% całkowitej wartości energetycznej diety,
  • dieta o niskiej zawartości zawartość węglowodanów – zawiera mniej niż 130 g węglowodanów na dzień (co stanowi 26% wartości energii w diecie 2000 kalorii),
  • dieta bardzo niskowęglowodanowa – uwzględnia 20–50 g węglowodanów na dzień lub 5–15% całkowitej wartości energetycznej diety3.

Dieta węglowodanowa – wskazane i niewskazane produkty spożywcze

Nie ma uniwersalnych zasad odnoszących się do produktów zalecanych i niezalecanych na diecie węglowodanowej. Wskazane będą produkty, które ogólnie są zalecane w zwyczajowej diecie, czyli:

  • pełnoziarniste produkty zbożowe: ryż brązowy, gruboziarniste kasze np. kasza gryczana, kasza pęczak; quinoa, płatki owsiane, pieczywo pełnoziarniste, chleb graham,
  • warzywa,
  • owoce,
  • nasiona roślin strączkowych np.: ciecierzyca, fasola, groch, soczewica,
  • chude mięso, ryby i owoce morza,
  • jaja,
  • orzechy,
  • pestki i nasiona,
  • mleko i produkty mleczne,
  • tłuszcze, np. oliwa z oliwek, olej rzepakowy, olej lniany. 

Kasza, warzywa oraz ciemne pieczywo na betonowym tle

Chociaż zdania na temat tego, czy mięso jest zdrowe, są podzielone, zazwyczaj uwzględnia się w niedużych ilościach chude gatunki z ekologicznych hodowli. Bardzo istotna jest także rola ryb w diecie – głównie chudych, najlepiej z ekologicznych łowisk. 

Z kolei wśród produktów niezalecanych są:

  • słodycze, słodkie i słone wyroby cukiernicze, 
  • tłuste gatunki mięs, przetwory mięsne,
  • fast foody,
  • produkty wysokoprzetworzone,
  • dosładzane napoje, soki, napoje gazowane,
  • alkohol.

Racjonalny model odżywiania dopuszcza alkohol na diecie, ale w minimalnych ilościach i tylko okazjonalnie.

To, jakich efektów można się spodziewać po zastosowaniu diety węglowodanowej, zależy od wielu czynników, m.in. od całkowitej energetyczności diety, rozkładu poszczególnych makroskładników w diecie czy poziomu aktywności fizycznej. Odpowiednio zbilansowana dieta wysokowęglowodanowa może być zdrowa i dostarczać wszystkie niezbędne witaminy i składniki mineralne.

Diety węglowodanowe są często stosowane przez osoby aktywne fizycznie. Zalecana ilość węglowodanów, które stanowią główne źródło energii dla pracujących mięśni, zależy od rodzaju i intensywności treningu oraz cech indywidualnych danego sportowca. Spożywanie węglowodanów bezpośrednio po zakończeniu aktywności fizycznej jest kluczowe, ponieważ zwiększa tempo odbudowy glikogenu mięśniowego, który jest wykorzystywany w procesach metabolicznych – zarówno beztlenowych, jak i tlenowych. Wyczerpanie jego zapasów może być przyczyną powstawania zmęczenia obwodowego podczas długiego wysiłku. 

Kobieta pakująca posiłek do torby sportowej

Dieta węglowodanowa na redukcję może przynosić efekty i pomóc w obniżaniu masy ciała, należy jednak pamiętać, że aby odchudzanie przebiegało prawidłowo, ważne jest utrzymywanie ujemnego bilansu energetycznego (deficytu kalorycznego). Węglowodany w diecie odchudzającej także należy zbilansować, pamiętając, że 1 g tego makroskładnika dostarcza 4 kcal. 

makron w misce w kszałcie serca

Dieta węglowodanowa – przykładowy jadłospis

Poniżej przedstawiamy przykłady wysokowęglowodanowych posiłków. 

Śniadanie: ryż na mleku z bananem i borówkami

II śniadanie: koktajl z mango, ananasa i kefiru

Obiad: makaron w sosie pomidorowym z brokułem i awokado

makaron z brokułami

Kolacja: kanapki z dżemem i malinami, sok pomarańczowy

Sprawdź także: O jak owsianka - porcja zdrowia na śniadanie

Jeśli szukasz skutecznego sposobu na utratę masy ciała, a nie masz czasu lub umiejętności, by samodzielnie skomponować jadłospis i przygotowywać dania, pomoże Ci dieta pudełkowa. Odpowiednio dobrany do Twoich potrzeb zbilansowany catering wspomoże osiąganie celów sylwetkowych niemal bez wysiłku.

Bibliografia:

  1. Ciborowska H., Ciborowski A., Dietetyka. Żywienie zdrowego i chorego człowieka, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa, 2021.
  2. Frączek B., Krzywański J., Krysztofiak H., Dietetyka sportowa, PZWL Wydawnictwo Lekarskie, Warszawa 2019.
  3. Jung C.H,, Choi K.M., Impact of High-Carbohydrate Diet on Metabolic Parameters in Patients with Type 2 Diabetes, Nutrients. 2017;9(4).

 

Mężczyzna kroi cytryny w kuchni
Ciekawostki, Odchudzanie
28.04.2024

Dieta cytrynowa – czy ten sposób odchudzania jest bezpieczny?

Opinie o diecie cytrynowej są różne. Zwolennicy mówią, że jest to szybki sposób na utratę masy ciała i oczyszczenie organizmu z toksyn. Czy rzeczywiście tak jest? Jakie są skutki uboczne i zagrożenia diety cytrynowej? Sprawdź, jakie właściwości ma woda z cytryną, jak wpływa na organizm oraz czy tzw. oczyszczająca dieta cytrynowa przynosi efekty.

Dieta cytrynowa – czy ten sposób odchudzania jest bezpieczny?
Mężczyzna odmawia pieczywa
Przepisy, Porady dietetyka
27.04.2024

Dieta bezpszeniczna – co można jeść? Efekty oraz przykładowe menu

Pszenica jest najczęściej spożywanym ziarnem w Europie i Ameryce. Niektórzy świadomie ograniczają jej spożycie np. w celu zrzucenia zbędnych kilogramów lub ze względu na dolegliwości zdrowotne. Co może znaleźć się w jadłospisie diety bez zbóż, a czego należy unikać? Dowiedz się, w jakich produktach ukrywa się pszenica i jak wprowadzić zdrową, tanią dietę bez węglowodanów.

Dieta bezpszeniczna – co można jeść? Efekty oraz przykładowe menu
Rolki z papieru ryżowego z warzywami
Porady dietetyka
25.04.2024

Dieta bez chleba – czy da się zrezygnować z pieczywa i czym je zastąpić?

Czy wciąż istnieją osoby, które uważają, że tyjemy od konkretnych składników w diecie, a nie od nadmiaru kalorii? Sądząc po popularność licznych diet eliminacyjnych, ten trend chyba wciąż jest na topie. Weźmy na tapet dietę bez chleba – czy da się zastąpić pieczywo w diecie, a jeśli tak, to czy warto to zrobić?

Dieta bez chleba – czy da się zrezygnować z pieczywa i czym je zastąpić?

Sprawdź, jak smaczne może być odchudzanie

Catering dietetyczny WygodnaDieta.pl pozwala nie tylko tracić zbędne kilogramy, ale też jeść smacznie i zdrowo.

Wygodnadieta.pl (my) korzystamy z cookies i innych podobnych technologii
Jeśli zaakceptujesz wszystkie cookies, zapiszemy w Twoim urządzeniu cookies i inne pliki (ogólnie cookies) analityczne i marketingowe... więcej (w celu profilowanego marketingu). Jeśli odrzucisz wszystkie - zapiszemy tylko cookies techniczne, niezbędne dla działania naszych stron. Cookies możesz też ustawić samodzielnie (Ustawienia). Używamy cookies zgodnie z Polityką prywatności,... więcej
Ustawienia
Akceptuję